Zeglarz na koniu, eBooks txt
[ Pobierz całość w formacie PDF ]I R VI N G S T O N EJACK LONDON�eglarz na koniuPrze�o�y� KAZIMIERZ PIOTROWSKIPA�STWOWY INSTYTUT WYDAWNICZYTytu� orygina�u �JACK LONDON Sailor on HorsebacktOk�adk� projektowa� REN� MULASPewnego ranka, z pocz�tkiem czerwca roku 1875, mieszka�cy San Francisco przeczytali w gazecie �Chronicie" wstrz�saj�c� histori�. Kobieta strzeli�a sobie w skro�, bo m�� �wyp�dzi� j� z domu za to, �e nie zgodzi�a si� zg�adzi� dziecka w swym �onie. Tak powi�kszy� si� rejestr okrutnych post�pk�w i rodzinnych niedoli." By�a to Flora Wellman, parszywa owca pionierskiej rodziny Wellman�w z Massillon, w stanie Ohio; drug� osob� dramatu by� profesor W. H. Chaney, Irlandczyk, w�drowny astrolog; dziecko w �onie matki mia�o w przysz�o�ci sta� si� znane milionom ludzi na ca�ym �wiecie jako Jack London.Notatka w �Chronicie", cho� w ostatnim wierszu przyznaje, �e opis wydarze� podany zosta� w wersji Flory, z poprawkami wniesionymi przez jej przyjaci�, niemniej zawiera ci�kie oszczercze zarzuty pod adresem Chaneya. Oskar�a go o to, �e siedzia� w wi�zieniu Tombs, �e kilka swoich poprzednich �on u�o�y� na spoczynek �z zielon� trawk� u g�owy, a kamieniem u st�p", �e zmusza� Flor� do ci�kiej mord�gi przy balii i najmowania si� do opieki nad cudzymi dzie�mi, �e sprzeda� meble kupione po cz�ci za jej pieni�dze, �e kaza� jej wynie�� si� z domu i porzuci� j�, gdy sama nie chcia�a odej��. W tych oskar�eniach tyle jest prawdy co w tytule artyku�u: �Wygnana �ona", bo Flora Wellman nigdy �on� profesora Chaneya nie by�a.Flora nie my�la�a nazbyt serio o samob�jstwie. Rana, jak� sobie zada�a, by�a powierzchowna. Kula znacznie wi�ksz� szkod� wyrz�dzi�a Chaneyowi: histori� z �Chronicie" przedrukowa�a ca�a ameryka�ska prasa, skutkiem czego gorycz i wzgarda ludzka zatru�y profesorowi reszt� �ycia. Kr�tko potem Chaney znikn�� z San Francisco. Jack London nigdy nie ujrza� swego ojca.Kiedy ukaza�a si� w �Chronicie" owa notatka, Flora Wellman mia�a pod trzydziestk�. By�a to ma�a, prosto-duszna, ruchliwa niewiasta. Nosi�a okulary i czarn� peruk� z loczkami, albowiem w zmaganiach z tyfusem dotkliwe straty poni�s� jej wzrok i w�osy. Mia�a du�y nos, wielkie uszy, ziemist� cer�, ubiera�a si� bez smaku. Pochodzi�a z dobrego walijskiego szczepu � jej babka, Joel Wellman, przeprowadzi�a przez Allegheny czworo swoich dzieci, w �rodku zimy, na samym pocz�tku roku tysi�c osiemsetnego pod��aj�c z Canandaigua, w stanie New York, do hrabstwa Wayne, w stanie Ohio, a by�a to droga, kt�ra wymaga�a energii, wiary we w�asne si�y i odwagi.Dwaj synowie Joel Wellman, Hiram i Marshall, dziadek Jacka Londona, wdali si� w matk�. Bawi�c z wizyt� w Cleveland, p�n� jesieni� wybrali si� na wycieczk� statkiem na wysp� w zatoce Put-In. Statek w drodze powrotnej nie zatrzyma� si� u brzegu wyspy, a �e by� to ostatni jego kurs w tym roku, obaj ch�opcy zostali na bezludnej wyspie, bez �ywno�ci i dachu nad g�ow� w obliczu nadchodz�cej zimy. Maj�c w r�ku tylko takie narz�dzia, jakie zdo�ali sporz�dzi� z od�amk�w skal i drzewa zniesionego przez pr�d, zbudowali tratw� na tyle mocn�, �e dop�yn�li na niej nie tylko do l�du, ale a� do Cleveland.Marshall Wellman osiedli� si� w Massillon (Ohio) gdzie budowa� kana�y, patentowa� w�asne wynalazki w�r�d kt�rych pierwsze miejsce zajmuje palenisko Wel-Imana; dorobi� si� znacznego maj�tku i wzni�s� jeden z najpi�kniejszych dom�w w Massillon, w kt�rym przysz�a na �wiat jego c�rka, Flora.Flora Wellman korzysta�a z wszystkich przywilej�w kobiety owych czas�w. Bra�a lekcje muzyki, kszta�ci�a si� na pensji dla panien z dobrych dom�w, by�a oczytana, w�ada�a dobr� angielszczyzn�, posiada�a g�adkie maniery. Pochodz�c z zamo�nej rodziny Wellman�w mog�a wybra� sobie m�a, za�o�y� w�asny dom, jak to uczynili jej bracia i siostry, i wie�� dostatnie, poczciwe �ycie. Ali�ci co� si� w maszynerii zaci�o; Marshall, chocia� by� zdolnym wynalazc�, nie zdo�a� wymy�li� sposobu utrzymania c�rki na wodzy. Przyjaciele m�wili o niej, �e jest bystra, inteligentna, ale nerwowa, �e jest kobiet� zmiennych uczu�, kt�rej trudno utrzyma� si� w ryzach jakiejkolwiek dyscypliny lub wytrwa� w raz obranym kierunku. Podobno tyfus, kt�ry przesz�a, gdy mia�a lat dwadzie�cia, zak��ci� na sta�e r�wnowag� jej umys�u.Maj�c lat dwadzie�cia pi�� Flora spakowa�a swoje rzeczy do walizki i opu�ci�a Massillon, co przez m�ode, niezam�ne kobiety na pewno w owych czasach nie by�o praktykowane. A� do ko�ca swych dni Flora nie utrzymywa�a stosunk�w z rodzicami, kt�rzy te� nie mieli z ni� �adnego kontaktu. �e dosz�o do jakiej� awantury, nie ulega w�tpliwo�ci, ale co by�o przyczyn� sporu, tego mo�emy si� tylko domy�la�. Pomys�owy reporter �Chronicie" utrzymywa�, i� Flora �przyby�a na kalifornijskie wybrze�e w tym samym czasie, w kt�rym profesor przedziera� si� na Zach�d l�dem, przez romantyczn� Nevad�", lecz naprawd� Flora spotka�a Chaneya dopiero w trzy lata p�niej, w Seattle. Daliby�my wiele za to, �eby mo�na p�j�� jej tropem w ci�gu owych trzech ciemnych lat, kiedy w�drowa�a z miasta do miasta zarabiaj�c na �ycie lekcjami fortepianu; z tego, co wiemy, wypada�oby s�dzi�, �e opowie�� nie by�aby buduj�ca.Profesor Chaney pisze: �Flor� znano jako moj� ma��onk� w tym samym pensjonacie, w kt�rym przedtem uchodzi�a za �on� Lee Smitha. By� to bardzo szacowny pensjonat. Pewnego dnia, kiedy wr�ci�em z miasta, zobaczy�em, �e wszyscy mieszka�cy si� wyprowadzaj�filozoficzn�, by� umys�em g��bokim i wykszta�conym, posiada� �wietn� pami��, m�g� pisa� przez szesna�cie godzin dziennie i nie odczu� zm�czenia. G�osi� cz�sto to samo, co g�osz� nasi socjali�ci w obecnych, bardziej nowoczesnych czasach; m�wi� o tym, jak bogaci staj� si� coraz zamo�niejsi, a biedni coraz biedniejsi, wskazywa� przyczyny n�dzy i �rodki zaradcze. Nauczy� mnie wi�cej ni� wszyscy inni razem wzi�ci. By� wszechstronny. Raz tak do mnie powiedzia�: �Naucz� ci�, jak obliczy�, kiedy b�dzie za�mienie, i wy�o�� ci ka�d� nauk�, jak� chcia�by� pozna�.� S�owem, ilekro� pragn��em si� czego� dowiedzie�, kierowa�em kroki do profesora Chaneya."Ten�e Trounson bynajmniej nie ukrywa wad Chaneya. Profesor nie mia� ani krzty talent�w muzycznych; nie cierpia� os�b walcz�cych o prawa wyborcze dla kobiet, potrafi� by� r�wnie nieub�aganym wrogiem, jak oddanym przyjacielem, a je�li si� z kim� pok��ci�, za nic w �wiecie nie przyzna� mu racji; bra� pieni�dze od wolnomy�licieli za antyreligijne wyst�pienia... i odczuwa� nieprzeparty poci�g do m�odych wd�wek.Po��czywszy si�y z Flor� Wellman Chaney zamieszka� w domu przy �wczesnej First Avenue, mi�dzy Mission Street a Valencia Street. Zosta� sta�ym wsp�pracownikiem magazynu �Common Sense", reklamuj�cego si� jako jedyny organ wolnej my�li na zach�d od G�r Skalistych, pisa� artyku�y, wyg�osi� cykl odczyt�w na tematy socjologiczne w Towarzystwie Filomat�w, a ponadto ch�tnym odczytywa� odp�atnie horoskopy.�Profesor osiad� na sta�e w San Francisco i b�dzie w tym mie�cie uprawia� ASTROLOGI�. Jest r�wnie� got�w prowadzi� wyk�ady naukowe dla tych, kt�rzy pragn� posi��� znajomo�� tej niebieskiej sztuki, zaliczaj�cej do grona swych uczni�w i wielbicieli mi�dzy innymi takie umys�y, jak Galileusz i sir Izaak Newton. W d�ugim rejestrze og�aszaj�cych si� w tym mie�cie os�b, kt�re mieni� si� astrologami, nie znajdziemy jednej, kt�ra by mia�a cho� s�abe poj�cie o nauce astro-10logii. Osobnicy podaj�cy si� za astrolog�w s� po prostu wr�ami � przepowiadaj� przysz�o�� z fus�w lub talii kart, a ich szarlataneria walnie przyczyni�a si� do za-szargania opinii prawdziwej astrologii. � Godziny przyj��: 10�12 rano i 2�4 po po�udniu. Wizyta w porze wieczornej wymaga uprzedniego uzgodnienia."Chaney nie by� szarlatanem. O tym, �e nie nabiera� �atwowiernych z premedytacj� �wiadczy fakt, �e znaczn� cz�� �ycia po�wi�ci� bezinteresownemu g�oszeniu s�owem i pismem �wi�tej sprawy grafologii. Par� anegdot zilustruje pozycj�, jak� profesor zajmowa� na tym polu.�Pewnego razu spali� si� dom, niew�tpliwie podpalony. W�a�ciciel zasi�gn�� opinii Chaneya. Profesor o�wiadczy�, �e w gr� wchodzi trzech osobnik�w, przy czym opisa� ich tak dok�adnie, �e w�a�ciciel domu poszed� do nich i powiedzia� im, �e Chaney wskaza� na nich jako sprawc�w po�aru. Od razu si� przyznali. Je�li Chaney powiedzia�, nie mia�o sensu wypiera� si� winy."�Kobieta w �rednim wieku, kt�ra swego czasu podobno prowadzi�a si� niezbyt przyk�adnie, przysz�a do Chaneya po horoskop. Gdy profesor odczytywa� jej przesz�o��, zerwa�a si� na r�wne nogi i uciek�a z okrzykiem: �Ten cz�owiek czyta my�li Stw�rcy!�"Co niedziel� wieczorem Chaney wyg�asza� w Charter Oak Hali prelekcj� o astrologii, a Flora przy wej�ciu na sal� odczytow� sprzedawa�a bilety po dziesi�� cent�w od osoby. Przez jaki� czas frekwencja by�a znaczna, cho� niekt�rzy przychodzili tylko po to, �eby pokpi� z profesora i dobrze si� ubawi�.Naj chlubniejszym �wiadectwem umys�u i dzie�a Chaneya, jakie by�o dla nas dost�pne, s� dwa artyku�y, opublikowane przez profesora w �Common Sense": Przyczyny ub�stwa i �rodki zaradcze oraz Jak nale�y post�powa� z przest�pc�? � oto tematy, na kt�re w jakie� dwadzie�cia lat p�niej b�dzie pisa� z zapa�em Jack, syn Chaneya. W artykule pod tytu�em Cz�owiek loinien by� zdolny przepowiada� przysz�o�� profesor pisze:li�B��dne wychowanie wm�wi�o nam, �e przysz�o�� jest w r�ku boskim i �e blu�ni Bogu ten, kto pr�buje uchyli� zas�on� przysz�o�ci. Przypuszczalnie dziewi�� dziesi�tych mieszka�c�w Stan�w Zjednoczonych, kt�rym od wczesnego dzieci�stwa wpajano t� wiar�, z pow�tpiewaniem s�ucha zapewnie�, i� mo�na przewidzie� przysz�o��. Zajmuj� oni stanowisko, kt�re przypomina pogl�dy ludzi sprzed czas�w Galileusza. Nauczeni od dziecka, �e Ziemia jest p�aska, �wcze�ni ludzie z odraz� spozierali na tych, kt�rzy utrzymywali, �e ziemia jest kul�, a kiedy Galileusz zosta� przez papie�a i kardyna��w wtr�cony do wi�zienia za to, i� twierdzi�, �e kula ziemska porusza si� po orbicie, zwykli �miertelnicy uwa�... [ Pobierz całość w formacie PDF ]