Zawistowski ktojestkimwtryl litera A, EBooki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]AbdankAdersAbdank Zenobi (OiM, I) z gwiazd, wró˝ac przysz.oEç i przewidujac koniunktury.AbdankW eród.ach z epoki znaleeç mo˝na niejakiegoSebastiana Adersa († 1649), kalwina, kapitanaartylerii, którego Stanis.aw OEwi´cim w 1646roku okreEla jako z (...) natione Muzura, wychowaniem,wiara i o˝enieniem istnego Holendra,dobrze alias w rzemioEle indzieniorskim bieg.eherbuAbdank z krzy˝ykiem, osiad.y szlachcicz woj. kijowskiego i pu.kownik kozackiej choragwiks. Dominika Zas.awskiego— fa.szywenazwisko, którym pos.u˝y. si´ BohdanChmielnicki (zob.), po uratowaniu go przezJana Skrzetuskiego z zasadzki Czaplifskiego(zob.) w grudniu 1647 roku.Jest to nazwisko fa.szywe równie˝ dlatego, ˝e nigdynie istnia.a rodzina szlachecka, która by gou˝ywa.a. Natomiast Abdank (inaczej zwany Awdafcem)by. rzeczywiEcie klejnotem rodowymChmielnickiego.(OiM, I) Adamowiczpu.kownik kozacki.Wed.ug Edwarda Kot.ubaja, po bitwie pod ¸ojowem(1651) hetman polny litewski WincentyGosiewski (zob.) pobi. Kozaków dowodzonychprzez pu.kowników kozackich Antoniego i Adamowicza.Pobici zbiegli w kierunku Kijowa.Nieco póeniej pojawia si´ w eród.ach SymeonAdamowicz, protopop ni˝yfski, który w lipcu1669 roku pos.owa. do Moskwy. W imieniu Doroszenkiprosi. cara Aleksego Michaj.owicza,aby wys.a. na Ukrain´ wojsko pod wodza kniaziaGrigorija Romodanowskiego.Istnia.y a˝ trzy rodziny szlacheckie tego nazwiska(herbów He.m, Leliwa i Lubicz). Niewykluczone,i˝ pu.kownik pochodzi. z którejE z nich.(P, I)He.mJ. P. Norblin, Kozak ukraifskiAders„minister”, a wi´c — jak mo˝na si´ domyElaç— pastor kalwifski, który ks. Januszowi Radziwi..owi w Kiejdanach erygowa. figuryKto jest kim w „Trylogii” Henryka Sienkiewicza? 7Adolf JanAdolfAdurowicznie ma pieni´dzy na ludzieartyleryjskie jakote˝ nafurmanyz.ama. nog´ przy upadkuz konia8go. Aders broni. Lwowa przed Kozakami w 1648roku, a nast´pnie kierowa. pracami fortyfikacyjnymiw Zbara˝u. Skar˝y. si´ wówczas swemuzwierzchnikowi, gen. Arciszewskiemu (zob.),i˝ nie ma pieni´dzy na ludzie artyleryjskie jakote˝ na furmany. Zgina. od postrza.u w Zbara˝u26 lipca, co powszechnie uznano za powa˝nastrat´. Poniewa˝ Aders by. kalwinem, do jegopochówku wezwano „predykanta”, wzniecajactym samym oburzenie cz´Eci wojska, a nawetduchownych. Dosz.o wr´cz do ekscesów, a nieszcz´sny „minister” zosta. obity przez ksi´dzaPetrykowskiego. Sienkiewicz wykorzysta. tenepizod, wk.adajac w usta Zag.oby opowieEço utarczce ksi´dza °abkowskiego z duchownymkalwifskim, historycznego Adersa nazwa.jednak kpt. Szenberkiem.(P, III) Adolfbrat króla Karola X Gustawa, uczestnik jegowyprawy na po.udnie Polski w 1656 roku.Adolf Jan ksia˝´ Stegeborg († 1689), syn JanaKazimierza, palatyna Dwu Mostów i KatarzynyWazówny. M.odszy brat króla KarolaX Gustawa, palatyn Dwu Mostów (Zweibrücken);generalissimus armii szwedzkiejw Polsce (1655), bra. udzia. w zwyci´skiej dlaSzwedów bitwie pod Go.´biem (18 II 1656),w której odniós. ran´ (z.ama. nog´ przy upadkuz konia). Pokona. Czarnieckiego pod K.eckiem(30 V 1656), by. g.ównodowodzacymwojsk szwedzkich w Warszawie. Po Emierci KarolaGustawa obrany zosta. naczelnym wodzemarmii szwedzkiej.Tatarzy z ludzkim .upem(P, III)(PW) Adurowiczjeden z pu.kowników wojsk tatarskich (zwanychLipkami albo Czeremisami), którzy po-Adolf,m.odszy margrabia badefskibrat Fryderyka i oficer posi.kowych wojskszwedzkich, pod jego dowództwem idacychw sukurs uwi´zionemu w wid.ach Wis.y i Sanukrólowi Karolowi Gustawowi. Zaskoczonyzosta. gwa.townym pochodem Czarnieckiego,a jego korpus doszcz´tnie rozbity w bitwiepod Warka (7 IV 1656). Wtedy to Czarniecki,niespodziewanie dla Fryderyka, sforsowa.rzek´, wczeEniej koncentrujac atak(choragwia Wasowicza) na niemo˝liwym doprzebycia moEcie. Armia margrabiego przesta-.a istnieç, a Adolf zosta. wzi´ty do niewoliprzez choragiew laudafska Wo.odyjowskiego.Adolf Gustaf margrabia Baden-Durlach, bratFryderyka VI, margrabiego Baden-Durlach,szwagra króla Karola X Gustawa, pu.kownikwojsk szwedzkich. Pobity pod Warka (7 IV1656). Wed.ug opisu Wespazjana Kochowskiego:Wódz wojska, margrabia-senior Fryderyk,wraz z hrabia Schlippenbachem i Ebersteinem,zaufanym doradca króla Karola, przemykajacsi´ zaroEni´tymi Ecie˝kami i przejEciami wydeptanymiprzez dzikie zwierz´ta, przedar. si´ nakoniec przez las do Czerska, gdzie w opustosza-.ych zwaliskach zamku trzy dni o ch.odzie i g.odzieprzesiedziawszy, przyszed. nieco do siebiei pod os.ona nocy dobrna. do Warszawy.W.adys.aw ZawistowskiAga janczarówczŕtkowo s.u.ŕc Rzeczypospolitej (i przez niŕuszlachceni), przeszli na stron´ Krymu.W 1671 roku Azja Tuhaj-bejowicz (zob.) (jeszczejako Mellechowicz) prowadzi. z nimi(z polecenia Sobieskiego) tajne rokowania narzecz ich powrotu do s.u.by polskiej. W istocieby. to podst´p zakoczony zdradŕ samegoAzji i pozosta.ych w polskiej s.u.bie Lipków.Adurowicz bra. udzia. w otwartym buncieAzji i spaleniu Raszkowa. Azja „darowa.”mu — na jego proĘb´ — Ewk´ Nowowiejskŕ(zob.), która wkrótce, ci´.arna, sprzedana zosta.a do Stambu.u (na skutek zarzŕdzenia padyszachanakazujŕcego pozbycia si´ na.o.nicz obozu). Ju. po obl´.eniu Kamieca schwyta.Adurowicza na jednej z wypraw m.ody Nowowiejski(zob.) i ze skóry obedrzeç go kaza..čród.a rzeczywiĘcie notujŕ istnienie rodziny tatarskiejo tym nazwisku, herbu KoĘciesza.Kto jest kim w „Trylogii” Henryka Sienkiewicza?Aga-bej (PW)tatarski pobratymiec Wo.odyjowskiego jeszczez .ubniaskich czasów. Pan Micha. gou ksi´cia Jeremiego wyprosi. i uwa.a. za pewnegosprzymierzeca.Akbah-U.an (P, II–III)z dobrudzkich, zatem najt´.szych w boju Tatarów,stary i doĘwiadczony wojownik, wielcew u.usach dla swojego m´stwa i srogoĘci szanowany.By. dowódcŕ posi.kowego czambulikutatarskiego w sile 400 ludzi, przys.anegoprzez chana królowi Janowi Kazimierzowi doLwowa w poczŕtkach 1656 roku. Akbah-U.anbi. czo.em królowi, a zarazem wr´czy. mu listychanowe, w których ten ostatni powtarza.obietnic´ ruszenia w sto tysi´cy ordy przeciwSzwedom, byle mu czterdzieĘci tysi´cy talarówz góry wyp.acono (...). Król obdarzy. Akbah-U.ana pi´knym dzianetem, a potem odda.pod komend´ Kmicica. Wówczas Kmicicodwiedzi. szefa poselstwa tatarskiego Subaghaziegoi — zanurzajŕc dwakroç r´k´ w kalecie— uzyska. potrzebne mu dla ujarzmieniaTatara: ko.pak, piernacz z zielonych pióri kilka .okci równie. zielonego jedwabnegosznura. Dysponujŕc takimi argumentami,Kmicic szybko „pozyska. sobie” Akbah-U.ana,który ju. do koca d.ugiej kampanii szwedzkiejpozosta. jego pos.usznym podkomendnymi admiratorem.W rzeczywistoĘci dowódcŕ Tatarów wspomagajŕcychPolaków przeciwko Szwedom by. samSubchan Gazi aga (zob.).Aksak (OiM I)lwie pachol´, na czele w.asnej chorŕgiewki husarskiejprzyszed. w sukurs ks. Jeremiemu WiĘniowieckiemupod Rajgrodem, pod KonstantynowemnieĘmiertelnŕ okry. si´ s.awŕ, Ęci´typrzez Bur.aja w czasie obl´.enia Zbara.a.Aksakowie to rodzina herbu Kara lub Obronapochodzenia najprawdopodobniej tatarskiego,z której jedna ga.ŕę osiad.a w Rzeczypospolitej,na Kijowszczyęnie, podczas gdy inne pozosta.yprzy Moskwie. Pierwowzorem „lwiego pachol´-cia” by. Gabriel, który w bitwie pod Konstantynowem(26–27 VII 1648) walczy. pod WiĘniowieckim.By. tak.e uczestnikiem obrony Zbara-.a (gdzie zosta. tylko ranny, nie zaĘ zabity, jakuSienkiewicza), razem ze swoim bratem Janem,póęniejszym stolnikiem kijowskim i rot-Aga-bejAksakpowtarza. obietnic´ ruszeniaw sto tysi´cy ordy przeciwSzwedom, byle muczterdzieĘci tysi´cy talarówz góry wyp.aconoKoĘcieszazosta. tylko ranny, nie zaĘzabity, jak u Sienkiewicza9ÂreniawaAleksandrowiczAnardracisk.ócony z ojcem, urzŕdza.najazdy na jego maj´tnoĘci10mistrzem królewskim. WczeĘniej — sk.óconyz ojcem, urzŕdza. najazdy na jego maj´tnoĘci.Gabriel rzeczywiĘcie zginŕ. w walkach z Kozakami,jednak dopiero w 1655 roku. Opis bitwyz Kozakami Krzywonosa nad S.uczŕ (25 VII1648) znaleęç mo.na w „Dyarjuszu” Bogus.awaKazimierza Maskiewicza: Potem Gabryjel Aksak,m.ody pacho.ek, majŕc z sobŕ 300 koni swoich,prosi. ksi´cia, .eby wprzód z swoim ludem kredensowa.(tj. utorowa. drog´) ca.emu wojsku,na co d.ugo si´ ksiŕ.´ rozmyĘla. porywaç si´z motykŕ na s.oce; po d.ugim jednak myĘleniuzezwoli. (...).Z tej samej rodziny pochodzi. inny Gabriel,w latach 1752–1759 genera. major wojsk koronnychi Stefan — w roku 1761 marsza.ek trybuna.u koronnego.Aleksandrowicz (PW)jeden z pu.kowników wojsk tatarskich (zwanychLipkami albo Czeremisami), którzy poczŕtkowos.u.ŕc Rzeczypospolitej (i przez niŕuszlachceni), przeszli na stron´ Krymu.W 1671 roku Azja Tuhaj-bejowicz (zob.) (jeszczejako Mellechowicz) prowadzi. z nimi(z polecenia Sobieskiego) tajne rokowania narzecz ich powrotu do s.u.by polskiej. W istocieby. to podst´p, zakoczony zdradŕ samegoAzji i pozosta.ych w polskiej s.u.bie Lipków.Aleksandrowicz, rotmistrz Tatarów—Lipków,uczestniczy. w buncie oddzia.ów tatarskichAleksandra Kryczyskiego (zob.) przeciwkoS. Kaczor-Batowski, Zabawa w ChreptiowieRzeczypospolitej (1671–1674). Jego nazwiskowidnieje pod spisem postulatów tatarskichprzedstawionych komisarzowi Marcinowi Boguszowi(zob.), negocjujŕcemu powrót zbuntowanychchorŕgwi do s.u.by polskiej (1673).By.o kilka rodzin szlacheckich (a nawet jednahrabiowska) o tym nazwisku; pochodzenia tatarskiegot... [ Pobierz całość w formacie PDF ]