Zbior opowiadan, eBooks txt
[ Pobierz całość w formacie PDF ]JAMES GRAHAM BALLADZBI�R OPOWIADA�Spis tre�ciCZ�OWIEK PRZECI��ONY 3�DUCH WALKI� 14KLATKA Z PIASKU 31OSTATNIA PLA�A 50POWR�T 67REKOGNICJA. 85RZE�BIARZE CHMUR 94STUDZIENKA 69 108Cz�owiek przeci��onyPrze�o�y� Lech J�czmykFaulkner powoli wariowa�.Po �niadaniu czeka� niecierpliwie w hallu, a� �ona sko�czy robi� porz�dki w kuchni.Wiedzia�, �e za kilka minut ju� jej nie b�dzie, ale nie wiadomo dlaczego te kr�tkiechwile porannego oczekiwania d�u�y�y mu si� prawie nie do wytrzymania.Zapuszczaj�c �aluzje i przygotowuj�c sobie le�ak na werandzie, s�ucha� dobrzezorganizowanej krz�taniny Julii. W niezmiennie tej samej kolejno�ci ustawi�a kubkii talerze w maszynie do mycia naczy�, wsun�a rondel z pieczenia na kolacj� doautomatycznego piekarnika i nastawi�a godzin�, przesun�a ga�k� klimatyzatora,otworzy�a wlew zbiornika oleju dla cysterny dostawczej maj�cej przyjecha� po po�udniui podnios�a swoj� po�ow� drzwi gara�u.Faulkner �ledzi� ten ci�g czynno�ci z podziwem, odliczaj�c kolejne etapy wed�ugtrzask�w prze��cznik�w.Powinna� siedzie� w bombowcu, pomy�la�, albo w dyspozytorni zak�ad�wpetrochemicznych. Faktycznie Julia by�a rejestratork� w klinice i niew�tpliwie sp�dza�aca�e dnie w podobnym wirze wydajno�ci, wciskaj�c guziki z napisem �Jones", �Smith"i �Brown", kieruj�c paraplegik�w na lewo, paranoik�w na prawo.Wesz�a do hallu, seryjny obraz urz�dniczki w eleganckiej czarnej garsonce i bia�ejbluzce. Zbli�y�a si� do niego i spyta�a:� Nie idziesz dzi� na uczelni�?Faulkner potrz�sn�� g�ow� przek�adaj�c jakie� papiery na biurku.� Nie, mam jeszcze urlop tw�rczy. Do ko�ca tygodnia.Profesor Harman uzna�, �e prowadz� zbyt wiele zaj�� i popadam w rutyn�.Kiwn�a g�ow� spogl�daj�c na niego z pow�tpiewaniem. Ju� od trzech tygodniwa��sa� si� po domu i zaczyna�a co� podejrzewa�. Wcze�niej czy p�niej, u�wiadomi�sobie Faulkner, �ona dowie si� wszystkiego, ale mia� nadziej�, �e do tego czasu b�dzieju� poza jej zasi�giem. Ci�gn�o go, �eby powiedzie� jej prawd�: �e dwa miesi�ce temuwym�wi� prac� wyk�adowcy w Szkole Handlowej i nie ma zamiaru tam wraca�.Czeka j� diablo wielka niespodzianka, kiedy odkryje, �e prawie wydali ju� jegoostatni� wyp�at�, mo�e nawet b�d� musieli ograniczy� si� do jednego samochodu.Niech ona pracuje, my�la�, i tak zarabia wi�cej ni� ja.Faulkner z wysi�kiem u�miechn�� si� do �ony. Wyno� si�! krzycza� jego m�zg, onajednak wci�� pochyla�a si� nad nim niezdecydowanie.� A co z twoim obiadem? Nie ma...� Nie martw si� o mnie � uci�� Faulkner szybko, patrz�c na zegarek. � Nie jadamobiad�w od sze�ciu miesi�cy. Ty zjedz w klinice.Nawet rozmowa z ni� sta�a si� wysi�kiem. Wola�by, �eby mogli porozumiewa� si�za pomoc� kartek: kupi� nawet w tym celu dwa ko�onotatniki, nigdy jednak nie zdoby�si� na to, �eby jej zaproponowa� korzystanie z nich. Sam zostawia� dla niej kartki podpretekstem, �e jego umys� jest zbyt zaj�ty, aby rozmow� przerywa� tok my�li.Dziwne, ale nigdy nie rozwa�a� powa�nie my�li porzucenia jej. Taka ucieczkaniczego by nie dowiod�a.Poza tym mia� inny plan.� Nic ci nie potrzeba? � spyta�a nadal patrz�c na niego z trosk�.� Absolutnie nic � odpar� zachowuj�c u�miech. Czu� si� jak po ca�odziennejhar�wce.Jej poca�unek by� szybki i funkcjonalny, jak automatyczne pacni�cie jakiej� wielkiejmaszyny do kapslowania butelek. Mia� nadal u�miech na twarzy, kiedy dochodzi�a dodrzwi. Kiedy wysz�a, pozwoli� mu powoli zgasn��, potem stwierdzi�, �e zn�w oddychai stopniowo rozlu�ni� si�, pozwalaj�c napi�ciu sp�yn�� wzd�u� r�k i n�g. Przez kilkaminut snu� si� bez celu po pustym domu, potem wr�ci� do hallu got�w przyst�pi� dopowa�nej pracy.Jego program przebiega� zwykle podobnie. Po pierwsze, ze �rodkowej szufladybiurka wyj�� ma�y budzik po��czony z bateri� i pasek do zapi�cia na r�ku. Usiad�szy nawerandzie, zapi�� pasek na przegubie, nakr�ci� i nastawi� budzik, i ustawiwszy go nastole obok siebie, przywi�za� sobie r�k� do por�czy le�aka, �eby nie �ci�gn��przypadkiem zegarka na pod�og�.Tak przygotowany, odchyli� si� na oparcie i obserwowa� widok przed sob�. OsiedleMenninger albo �Skrzynki", jak je nazywali miejscowi, zosta�o zbudowane przed oko�odziesi�ciu laty jako samowystarczalny zesp� mieszkalny dla pracownik�w kliniki i ichrodzin. Og�em osiedle sk�ada�o si� z oko�o sze��dziesi�ciu dom�w, ka�dyzaprojektowany z my�l� o okre�lonej niszy architektonicznej, zachowuj�cy sw�j w�asnycharakter, a jednocze�nie wtapiaj�cy si� w organiczn� ca�o�� osiedla. Celemarchitekt�w, postawionych wobec zadania rozmieszczenia du�ej ilo�ci ma�ych dom�wna przestrzeni czterech akr�w, by�o przede wszystkim unikni�cie zgromadzeniaidentycznych barak�w, jak to si� dzieje w wi�kszo�ci takich projekt�w a po drugie,zbudowanie dla powa�nej fundacji psychiatrycznej pokazowego osiedla, kt�res�u�y�oby za wz�r zak�adowych osiedli mieszkaniowych przysz�o�ci.Tymczasem, jak wszyscy si� o tym przekonali, mieszkanie w skrzynkach by�opiek�em na ziemi.Architekci zastosowali tak zwany system psychomodularny, oparty na elemenciew kszta�cie litery L, co znaczy�o, �e wszystko zachodzi�o na wszystko. Ca�e osiedle by�opiramid� krzy�uj�cych si� tafli matowego szk�a, bia�ych prostok�t�w i krzywizn, napierwszy rzut oka poci�gaj�cych i abstrakcyjnych (Life zamie�ci� kilka ol�niewaj�cychfotograficznych studi�w �nowych kierunk�w w budownictwie" inspirowanychosiedlem), ale dla mieszka�c�w bezkszta�tnych i widokowo m�cz�cych. Wi�kszo��wa�niejszych pracownik�w kliniki wkr�tce si� st�d wynios�a i teraz domkiwynajmowano ka�demu, kto da� si� nam�wi� na zamieszkanie tutaj.Faulkner patrzy� z werandy na chaos bia�ych geometrycznych kszta�t�w o�miudom�w, kt�re m�g� widzie� nie poruszaj�c g�ow�. Z lewej strony mieszkali Penzilowie,z prawej McPhersonowie; pozosta�a sz�stka dom�w sta�a na wprost, po drugiej stroniegmatwaniny zachodz�cych na siebie ogr�dk�w, abstrakcyjnego labiryntu dla szczur�w,podzielonego niskimi bia�ymi p�otkami ze szklanych naro�nik�w i a�urowych ekran�w.Penzilowie mieli w ogr�dku kolekcj� wielkich klock�w z literami, kt�rymi bawi�asi� tr�jka ich dzieci.Cz�sto uk�ada�y z nich napisy dla Faulknera, czasem nieprzyzwoite, czasem poprostu gnomiczne i zagadkowe. Dzisiejszy nale�a� do tej ostatniej kategorii. Tekst naklockach brzmia�:St�j i id� Zastanawiaj�c si� nad pe�nym znaczeniem tego has�a, Faulkner pozwoli�my�lom w�drowa�, podczas gdy patrzy� przed siebie nie widz�cymi oczami. Stopniowoju� i tak niejasne zarysy domk�w zacz�y zlewa� si� i zaciera�, a drugie balkony i rampycz�ciowo przes�oni�te drzewami sta�y si� abstrakcyjnymi kszta�tami, jak gigantycznefigury geometryczne.Oddychaj�c powoli Faulkner stopniowo wy��cza� umys�, a potem bez �adnegowysi�ku pozby� si� �wiadomo�ci, �e patrzy na domy.Ogl�da� teraz kubistyczny krajobraz, zbiorowisko przypadkowych bia�ychkszta�t�w pod b��kitn� kurtyn�, na kt�rej tle ko�ysa�o si� z wolna kilka strz�piastychzielonych plam. Leniwie zastanawia� si�, co te geometryczne kszta�ty przedstawiaj�:wiedzia�, �e zaledwie przed paroma sekundami stanowi�y dobrze znan� cz�� jegocodziennego bytu, ale cho� przestawia� je w my�li na r�ne sposoby i stara� si� jez czym� skojarzy�, nadal pozostawa�y przypadkowym zbiorem figur geometrycznych.Odkry� w sobie ten talent zaledwie przed trzema tygodniami. Spojrzawszy ponurona wy��czony telewizor w hallu pewnego niedzielnego ranka, nagle u�wiadomi� sobie,�e do tego stopnia zaakceptowa� i przyswoi� sobie fizyczny kszta�t tej plastykowejskrzynki, i� nie pami�ta ju�, do czego ona s�u�y. Trzeba by�o niema�ego wysi�ku, �ebysi� ockn�� i na nowo j� zidentyfikowa�. Z ciekawo�ci wypr�bowa� sw�j nowy talent nainnych przedmiotach i stwierdzi�, �e najlepiej dzia�a w stosunku do tych najbardziejpowszednich, takich jak pralki, samochody i inne dobra konsumpcyjne. Pozbawione rolisymbolu zamo�no�ci i aury slogan�w reklamowych mia�y tak znikome prawo dorzeczywistego bytu, �e bez zbytniego wysi�ku umys�owego m�g� je ca�kowicieskasowa�.Rezultat by� podobny do dzia�ania meskaliny i innych wizjotw�rczych narkotyk�w,pod kt�rych wp�ywem wgniecenia na poduszce zmieniaj� si� w ksi�ycowe kratery,a fa�dy firanki w fale na oceanie wieczno�ci.Przez nast�pne tygodnie Faulkner eksperymentowa� ostro�nie, �wicz�c si�w operowaniu wy��cznikami.Proces by� powolny, ale stopniowo potrafi� eliminowa� coraz to wi�ksze grupyprzedmiot�w: seryjne meble w hallu, po�yskliwe maszynki i roboty kuchenne, jego auto,kt�re pozbawione to�samo�ci le�a�o w gara�u jak olbrzymia dynia, niekszta�tna i �liska.Pr�ba jej powt�rnego rozpoznania omal nie doprowadzi�a go do szale�stwa. �C� tou licha mo�e by�?" zadawa� sobie daremnie pytanie zrywaj�c boki ze �miechu i, w miar�jak jego umiej�tno�� rozwija�a si� coraz bardziej, zacz�� niejasno widzie�, �e jest to drogaucieczki z niezno�nego �wiata osiedla.Opisa� t� swoj� umiej�tno�� Rossowi Henricksowi, mieszkaj�cemu o kilka dom�wdalej, r�wnie� wyk�adowcy w Szkole Handlowej i swojemu jedynemu bli�szemuprzyjacielowi.� Mo�e to polega na wyj�ciu poza czas � teoretyzowa� Faulkner. � Bez poczuciaczasu trudno jest �wiadomo�� uj�� w obrazy. Pozbawienie zdezidentyfikowanegoprzedmiotu wektora czasu uwalnia go od wszelkich powszednich skojarze�. Albo te�natkn��em si� na spos�b wy��czania o�rodk�w wzrokowo-asocjacyjnych, normalnieidentyfikuj�cych widziane przedmioty, w ten sam spos�b w jaki mo�na s�ucha� kogo�m�wi�cego znanym j�zykiem i nie rozumie� ar�i jednego s�owa. Ka�dy tego kiedy�pr�bowa�.Hendricks kiwn�� g�ow�.� Niech si� to tylko nie stanie twoim zawodem. � Przyjrza� si� Faulknerowi uwa�nie.� Nie mo�esz ot tak sobie zamkn�� oczu na �wiat. Stosunek mi�dzy przedmiotemi przedmiotem nie jest tak biegunowy... [ Pobierz całość w formacie PDF ]