Zdrowo jeÅÄ -Michael Sharon, E-book
[ Pobierz całość w formacie PDF ]MICHAEL SHARON
Zdrowo jeść
(Nutrients A to Z A User’s guide to foods, herbs,
vitamins, minerals & supplements)
Żywność i substancje lecznicze
od A do Z
(tłumaczyła Anna Tabaczyńska)
GDZIE ZNALEŹĆ ZDROWE POŻYWIENIE
Składniki pokarmowe i produkty opisane na kartach tej książki - owoce, warzywa, oleje,
zioła, składniki mineralne i preparaty odżywcze - można kupić w bardzo różnych, mniej lub
bardziej oczywistych miejscach. Wiele rodzajów pokarmów, ziół i przypraw, niegdyś
uznawanych za rarytas, przy minimum wysiłku łatwo znaleźć w sklepach i supermarketach,
które obecnie gromadzą produkty z całego świata. Kiedy zdrowie staje się tak ważne, w
sklepach spożywczych coraz częściej pojawia się żywność o właściwościach zdrowotnych.
Aby kupić specjalne produkty, wystarczy wyprawić się do pobliskiego sklepu ze zdrową
żywnością, gdzie ponadto można znaleźć pomoc i radę. Poza pożywnym jedzeniem są tam też
rozmaite preparaty witaminowe, mineralne i odżywcze w formie kapsułek, złożone z różnych
składników, skomponowane według różnych formuł, często dostosowane do stanu zdrowia i
zapotrzebowania. Także apteki oferują coraz więcej produktów zdrowej żywności z
zawartością witamin, składników mineralnych i dodatków odżywczych. Sklepy ze zdrową
żywnością oczywiście różnią się między sobą wielkością i niektóre bardziej specjalistyczne
produkty dostępne są tylko w tych większych.
Trudniej znaleźć niektóre zioła, w szczególności świeże. I chociaż sklepy ze zdrową
żywnością na naszych ulicach są czymś już bardzo znajomym i proponują nam szerokie
zestawy produktów ziołowych, miejsca, w których sprzedaje się zioła świeże, wciąż są
rzadkością.
Hasła zawierają informację o tym, w jaki sposób dotrzeć do danego składnika, ziela itp. Aby
zastosować właściwe dozowanie, zawsze trzeba dokładnie przeczytać instrukcję na
opakowaniu, a w szczególnych sytuacjach - poprosić o radę znającego się na rzeczy lekarza.
Wytłuszczenia w tekście odsyłają do osobnych haseł.
A
AGAR
Galaretowata substancja wyrabiana z pewnych gatunkówjapońskich
wodorostów*,
głównie z
rodzaju
Gelidium.
Ponieważ wodorosty są bogatym źródłem minerałów i witamin, agar
dostarcza dużej porcji składników odżywczych, a nie jest trawiony przez
enzymy.
Często
używa się go jako środka stabilizującego (E406) do produkcji lodów i innych potraw. W
Japonii stosowano go tradycyjnie zamiast żelatyny. Przewyższa żelatynę pochodzenia
zwierzęcego, ponieważ jest niskokaloryczny, ma delikatniejszą strukturę i nie zmienia
konsystencji. Jest lekko strawny, dlatego zaleca się go w szczególności ludziom chorym i
dzieciom. Stosuje się go też jako środek przeczyszczający, ponieważ z łatwością chłonie
wodę
i pęcznieje.
Dostępny w sklepach ze zdrową żywnością w płatkach lub tabliczkach; rozpuszcza się łatwo
we wrzątku.
AKACJA (ACACIA)
Kolczaste drzewo lub krzew z rodziny mimozowatych, rosnące w strefie między-
zwrotnikowej i podzwrotnikowej.
Z soku drzew akacji rosnących w północnej Afryce
(Acacia senegal)
otrzymuje się substancję
znaną jako guma arabska. Tradycyjnie używano jej do łagodzenia stanów zapalnych dróg
oddechowych, pokarmowych i moczowych. Z gumy arabskiej rozpuszczonej w
wodzie
(1-4
łyżeczek na filiżankę wody) otrzymuje się kleik, który przynosi ulgę w bólu gardła, kaszlu,
biegunce i czerwonce. Poza zastosowaniami medycznymi gumy arabskiej używa się też w
przemyśle do produkcji słodyczy, zwłaszcza pochodzących z krajów Środkowego Wschodu
owoców kandyzowanych, oraz jako substancji zagęszczającej (E414) do wyrobu niektórych
potraw.
Dostępna w większych sklepach ze zdrową żywnością oraz w sklepach zielarskich.
W Polsce nazwą
akacja
określa się błędnie robinię (red.).
ALERGIA POKARMOWA
Jest to zaburzona reakcja układu odpornościowego na substancje zawarte w pożywieniu. Jeśli
do krwi przedostanie się substancja szkodliwa, to układ odpornościowy w zdrowym
organizmie rozpoznaje jąjako obcą i natychmiast odpowiada wzmożonym wytwarzaniem
białych ciałek krwi oraz przeciwciał, któreją rozkładają i niszczą. W alergii układ
odpornościowy reaguje z taką samą wrogością na substancje nieszkodliwe, uwalniając
histaminę. Może to spowodować wiele różnych objawów, począwszy od zwykłej wysypki czy
bólu głowy na podwyższonym ciśnieniu tętniczym krwi skończywszy.
Przyczyny alergii nie są do końca poznane przez naukę, choć wiadomo, że odczyny
alergiczne mogą wywoływać zarówno
białka
zawarte w pożywieniu, jak i
pyłki
roślin.
Powszechną przyczyną alergii pokarmowych są: niski poziom kwasu żołądkowego i niedobór
pewnych
enzymów
trawiennych trzustki. Trzustka wydziela enzymy, które rozkładają białko
na prostsze składniki, tzn.
aminokwasy.
Niedobór enzymów powoduje, że częściowo
strawione białko i te jego fragmenty, które prowokują alergię pokarmową, przedostają się do
jelit, co może wywołać objawy nie tylko somatyczne, ale i psychiczne.
Reakcje alergiczne u ludzi, szczególnie u dzieci wywołują niektóre powszechnie stosowane w
przemyśle spożywczym dodatki, jak
kwas benzoesowy
(E210), czy barwniki, jak tartrazyna
(E102).
Do najpowszechniejszych czynników alergicznych, czyli alergenów, należą
mleko
krowie,
jaja,
czekolada,
pomarańcze, pszenica,
ser,
pomidory,
wołowina i
kukurydza,
natomiast
najmniej uczula
ryż, groch i awokado.
Sygnałem alergii pokarmowej może być szczególna
ochota na pewne rodzaje pożywienia, a wykrywaniu pokarmów powodujących uczulenie
służą specjalne testy. Niektóre składniki pokarmów mogą leczyć bądź łagodzić alergie, a
należą do nich
witamina C i kwerce-tyna,
działające silnie przeciwhistaminowo,
witamina
B6, cynk, witamina E
i
wapń.
Niektórzy specjaliści w dziedzinie żywienia uważają, że
alergie mogą być powodowane niedoborem składników pokarmowych.
ALKOHOL
Ściślej alkohol etylowy, jest to płyn o charakterystycznej woni i smaku, uzyskiwany przez
fermentację skrobi lub cukru albo syntetycznie; zaliczany do używek.
Mimo że picie napojów alkoholowych od dawna należy do najważniejszych rytuałów rodzaju
ludzkiego, o czym świadczą zapisy historyczne, trudno polecać alkohol ze względu na
wartości odżywcze. Picie wina i piwa w umiarkowanych ilościach, w szczególności w
sytuacjach towarzyskich, może sprawiać przyjemność, a tym samym zmniejszać stres. Może
jednak także przyczynić się do uzależnienia.
Intensywne picie alkoholu, zwłaszcza wysokoprocentowego, wpływa bardzo szkodliwie na
procesy metaboliczne zachodzące w organizmie.
Alkohol zawarty w napojach powstaje w trakcie fermentacji. W procesach przemiany materii
rozkładany jest do szkodliwej dla organizmu substancji chemicznej, noszącej nazwę aldehydu
octowego. To jest ten składnik, który powoduje dobrze znany efekt tzw. kaca, często
występujący u osób nadmiernie pijących. Alkohol może zmniejszać w organizmie ilości
najważniejszych witamin i minerałów:
witamin B, C, K, cynku, magnezu i potasu.
Nawet
umiarkowana konsumpcja ogranicza zdolność wątroby do metabolizmu
glukozy
i
eliminowania toksycznych produktów przemiany materii. Intensywne picie powoduje
uszkodzenie wątroby i mózgu, naczyń krwionośnych, upośledza procesy krzepnięcia krwi,
przyczynia się do powstawania żylaków, hemoroidów, zakrzepów, uszkodzenia prostaty i
powoduje bezpłodność. Przyspiesza również rozwój chorób i dolegliwości związanych z
wiekiem, takich jak zaburzenia pracy serca czy zaćma, a także zmarszczki na skórze. Sprzyja
zaburzeniom psychicznym, jak lęki, depresje, zaburzeniom emocjonalnym i umysłowym.
Witaminy B1, PP, C i aminokwas
cysteina chronią organizm przed niektórymi szkodliwymi
skutkami spożywania alkoholu, a ich niedobory można łagodzić za pomocą dodatków
odżywczych, takich jak dostępne w sklepach ze zdrową żywnością chińskie ziele kudzu
(opornik),
a także preparaty aminokwasu L-glutaminy. Niedobory składników mogą
prowadzić do hipoglikemii (niski
poziom cukru we krwi),
co można sprawdzić za pomocą
testu tolerancji glukozy
(GTT) i zastosować odpowiednią dietę przepisaną przez lekarza.
ALOES
Roślina pochodząca z tropikalnych rejonów Dalekiego Wschodu, południowej Afryki i Indii
Zachodnich (wyspy na Morzu Karaibskim). Obecnie uprawiana w stanach USA o suchym
klimacie; sadzi się ją także w wielu miejscach jako roślinę ozdobną.
Jeśli chodzi o składniki odżywcze i lecznicze, to najcenniejszy jest gęsty sok wyciskany z
długich liści, który ma właściwości grzybobójcze i bakteriobójcze.
Sok z aloesu zawiera wiele cennych witamin i minerałów, a także
beta-karoten, enzymy,
aminokwasy
i rodzaj złożonych
węglowodanów
nazywanych mukopolisa-charydami.
Substancje te odpowiadają za lecznicze właściwości aloesu. Roślina ta łagodzi zapalenia
przewodu pokarmowego, przynosi ulgę w zaparciach, wzdęciach i objawach nadwrażliwości
jelit. Galaretowatego soku ze świeżych liści można też używać zewnętrznie do smarowania
ran, można go wcierać w skórę w miejscach poparzeń słonecznych, zmarszczek, podrażnień i
mniejszych skaleczeń. Napary nadają się do przemywania ran i oczu. Sok ma nieco
odstręczający smak, toteż do użytku
wewnętrznego najczęściej miesza się go z sokiem owocowym, by był łatwiejszy do
przełknięcia.
Czysty amerykański sok z aloesu jest obecnie dostępny w większości sklepów ze zdrową
żywnością.
ALUMINIUM (AL)
Lekki pierwiastek metaliczny znany także jako glin, bardzo rozpowszechniony w przyrodzie,
w organizmie ludzkim występuje śladowo. Powszechnym źródłem tego toksycznego
składnika są sery topione,
soda oczyszczona,
tabletki regulujące
równowagę kwasowo-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]