Zaburzenia osobowosci, eBooks txt
[ Pobierz całość w formacie PDF ]Nienormalno��! C� za okrutne s�owo, kt�rym ludzie nauki straszyli i nadal strasz� ka�dego, kto jeszcze nie porzuci� nik�ej nadziei na znalezienie w �wiecie czego� innego ni� nieub�agana statystyka i ��elazna konieczno��"! Ka�dy, kto usi�uje spojrze� na �ycie inaczej, ni� wymaga tego wsp�czesny �wiatopogl�d, mo�e i powinien oczekiwa�, �e zalicz� go w poczet ludzi nienormalnych. Zalicz� � to jeszcze nic, mo�na by� nawet dumnym z tego wyr�nienia! Ca�e nieszcz�cie polega na tym, �e nikt, dos�ownie nikt z obecnie �yj�cych, nie jest w stanie d�ugo piel�gnowa� my�li o mo�liwo�ci odmiennego patrzenia na �wiat. Za ka�dym razem, kiedy komu� przychodzi do g�owy, �e wsp�czesne prawdy s� jedynie prawdami jednej epoki i �e nasze �przekonania" mog� by� r�wnie fa�szywe jak wierzenia naszych staro�ytnych przodk�w � zaczyna mu si� wydawa�, �e zboczy� na manowce i zmierza wprost w ramiona szale�stwa.Lew SzestowAndrzej JakubikZaburzenia osobowo�ciwydanie trzecie uaktualnioneWarszawaWydawnictwo Lekarskie PZWL� Copyright by Andrzej Jakubik 1997, 1999, 2003 � Copyright by Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1997, 1999,2003Wszystkie prawa zastrze�one.Przedruk i reprodukcja w jakiejkolwiek postaci ca�o�ci lub cz�ci ksi��kibez pisemnej zgody wydawcy s� zabronione.Redaktor Barbara KowalskaRedaktor techniczny Franciszka WyszomirskaKorekta Barbara Sta�kiewiczOk�adk� i strony tytu�owe projektowa�a Iwona OstrowskaISBN 83-200-2672-5 Wydanie IIIg/lfcfctlUWydawnictwo Lekarskie PZWL 00-251 Warszawa, ul. Miodowa 10 tel. (0-prefiks-22) 695-40-33Ksi�garnia wysy�kowa:tel. (0-prefiks-22) 695-44-80infolinia: 0-801-142-080www.pzwl.ple-mail: promocia@,pzwl.plSk�ad i �amanie: INFO DATA CONSULTINGDruk: Pabianickie Zak�ady Graficzne SA6/l<b.89J59,9^5.?�OD AUTORAPodejmuj�c niezwykle trudne zadanie, jakim bez w�tpienia jest ka�da pr�ba monograficznego opracowania okre�lonego zagadnienia naukowego, autor musi mie� pe�n� �wiadomo�� zwi�zanych z jego realizacj� obowi�zk�w i uprawnie�. Podstawowym obowi�zkiem autora jest zawsze rzetelne, obiektywne i w miar� szczeg�owe przedstawienie na podstawie dost�pnej literatury przedmiotu i materia��w �r�d�owych r�nych najwa�niejszych teorii, koncepcji, pogl�d�w i opinii wielu badaczy zajmuj�cych si� dan� problematyk�. Jednocze�nie niezbywalnym prawem autora jest krytyczna analiza cytowanego pi�miennictwa, wskazywanie s�abo�ci metodologicznych prezentowanych bada�, interpretowanie uzyskanych wynik�w i ocenianie zasadno�ci wniosk�w, kwestionowanie niekt�rych za�o�e� teoretycznych, dokonywanie syntetycznych uog�lnie� oraz proponowanie dalszych kierunk�w badawczych i rozwi�za� koncepcyjnych.Do powinno�ci autora nale�y krytyka konstruktywna, to znaczy pozbawiona element�w �atwego, ja�owego krytykanctwa i postawy mentorskiej oraz unikaj�ca erudycyjnych popis�w, a oparta jedynie na rzeczowej argumentacji, popartej faktami empirycznymi i implikacjami teoretycznymi. Tak rozumiana krytyka nie wyklucza jednak�e uprawnienia do osobistego zaanga�owania w podj�t� tematyk�, a tym samym zezwala czasem na odautorski komentarz, niekoniecznie ca�kowicie wolny od emocjonalnej nuty lub nawet swoistej licentia poetica.Z potrzeby uwzgl�dnienia zar�wno wymienionych obowi�zk�w, jak i przywilej�w autorskich zrodzi� si� pomys� podzia�u tej monografii na dwie podstawowe cz�ci: pierwsz�, po�wi�con� krytycznemu om�wieniu klinicznego uj�cia zaburze� osobowo�ci, oraz drug�, zawieraj�c� g��wnie w�asne przemy�lenia, idee i koncepcje dotycz�ce zaburze� osobowo�ci, a mieszcz�ce si� w paradygmacie nauki znanym jako podej�cie systemowe. Przedstawiony w niej hipotetyczny model systemowy zaburze� osobowo�ci stanowi wyj�ciow� propozycj� do dalszych rozwa�a� teoretycznych i empirycznych weryfikacji badawczych. W jakim stopniu uda�o si� autorowi dotrzyma� zobowi�za�, nie rezygnuj�c oczywi�cie z przys�uguj�cych mu praw, oceni� wnikliwi Czytelnicy. Mam nadziej�, �e nieliczne odst�pstwa5czy te� drobne niezgodno�ci z obowi�zuj�cymi regu�ami pisania prac naukowych nie spowoduj� utraty Ich �yczliwo�ci.Nie b�dzie bezpodstawne stwierdzenie, �e niewiele �ywotnych problem�w wsp�czesnej psychiatrii klinicznej ma tak bardzo stymuluj�cy charakter jak zagadnienie zaburze� osobowo�ci. Istot� mniej lub bardziej naukowych dyskusji, gwa�townych spor�w i nie ko�cz�cych si� dysput na ten temat staje si� jednak zawsze poszukiwanie ostatecznej odpowiedzi na fundamentalne pytania: co to jest zdrowie psychiczne (normalno��), a co to jest choroba psychiczna (nienormalno��)? Nic tak bezpo�rednio nie prowokuje do pr�b rozstrzygni�cia tego dylematu, jak w�a�nie kontrowersje wok� zaburze� osobowo�ci, szczeg�lnie gdy rzeczywi�cie szczerze pragnie si� unikn�� niebezpiecze�stwa szkodliwego spo�ecznie etykietowania, naznaczania czy stygmatyzacji.W�r�d praktyk�w (np. psychiatr�w, psycholog�w klinicznych), badaczy, teoretyk�w i metodolog�w nauki istnieje rozbie�no�� pogl�d�w. Jedni twierdz�, �e poj�cie zdrowia psychicznego, ze wzgl�du na sw�j warto�ciuj�cy charakter, nie mo�e by� przedmiotem obiektywnych, �cis�ych analiz naukowych. Drudzy s�dz�, �e niski poziom wiedzy o cz�owieku nie pozwala w inny spos�b rozumie� normalno�ci ni� jako braku zaburze� psychicznych (tzw. negatywne poj�cie zdrowia). Jeszcze inni d��enie do skonstruowania jednej og�lnie obowi�zuj�cej definicji zdrowia psychicznego uwa�aj� za utopi�. Natomiast w pi�miennictwie najcz�ciej rozwa�a si� trzy znaczenia normalno�ci: teoretyczne, statystyczne i kulturowe, czyli wzorce normy idealnej, przeci�tnej oraz relatywnej.W pe�ni akceptuj�c Khunowski postulat � przyznaj�, nieco zmodyfikowany dogodnie dla siebie � �e psychiatrzy nie powinni zajmowa� si� takimi kwestiami metafizycznymi, jak znaczenie s��w �zdrowie" lub �choroba", lecz przyj�� bez wi�kszych zastrze�e� i zb�dnych dyskusji konwencjonaln� klasyfikacj� zaburze� psychicznych, zrezygnowa�em z dywagacji, a skupi�em raczej uwag� na respektowaniu okre�lonych zasad diagnostycznych oraz zakresach najwa�niejszych poj��, jakie charakteryzuj� z�o�on� problematyk� zaburze� osobowo�ci. Stwarza to Czytelnikowi dodatkowe, wygodne pole dla krytycznego os�du autora, nie pozbawiaj�c jednocze�nie mo�liwo�ci i przyjemno�ci samodzielnej refleksji oraz filozoficznej zadumy nad normalno�ci� i nienormalno�ci� cz�owieka.Andrzej JakubikSPIS TRE�CICZʌ� 1: KLINICZNE KONCEPCJE ZABURZE� OSOBOWO�CI.....................................11PARADYGMATY PSYCHIATRII.............................11TEORIE TYPOLOGICZNE.................................17Typy temperamentu.......................................17Typy psychologiczne......................................24U�yteczno�� poj�cia typu...................................28TEORIE DYNAMICZNE...................................32Podej�cie psychoanalityczne.................................32Zaburzenia charakteru.....................................37Neurotyczny rozw�j osobowo�ci..............................44Osobowo�� alienacyjna....................................47TEORIE OPISOWE.......................................55Podstawowe za�o�enia.....................................55Osobowo�� nieprawid�owa..................................56Poj�cie psychopatii......................................56Kryteria diagnostyczne...................................59Problemy kliniczne......................................69Zaburzenia cech osobowo�ci.................................72Klasyfikacje...........................................72Postacie zaburze� osobowo�ci..............................83Kontrowersje diagnostyczne...............................88Osobowo�� pograniczna................................89Aleksytymia.........................................96Homilopatia........................................ 102Patogeneza............................................ 106Leczenie.............................................. 1107CZʌ� 2: ZABURZENIA OSOBOWO�CI W UJ�CIU SYSTEMOWYM ...................................115ZA�O�ENIA TEORETYCZNO-METODOLOGICZNE ..........115Rozw�j koncepcji........................................ 115Uj�cie systemowe....................................... 118Podstawy psychiatrii systemowej............................. 123ZABURZENIA ROZWOJU OSOBOWO�CI ...................131Charakterystyka og�lna...................................131Temperament........................................... 140System poznawczy....................................... 15!Niedorozw�j struktur poznawczych......................... 151Rozbie�no�� informacyjna............................... 167Zaburzenia struktury , ja"................................. 177To�samo��......................................... 182Poczucie w�asnej warto�ci.............................. 186Poczucie kontroli....................................198Samoregulacyjne mechanizmy przystosowawcze...............203Mechanizmy restrukturalizacyjne.........................204Mechanizmy obronne.................................209Mechanizmy odreagowania.............................214Mechanizmy manipulacyjne............................215Ingracjacja.......................................217Agresja i autoagresja ...............................220Samob�jstwo usi�owane.............................224Terapia systemowa.......................................228FUNKCJONOWANIE OSOBOWO�CI W PSYCHOZACH........235Proces przetwarzania informacji.............................235Zak��cenia systemowe....................................241PI�MIENNICTWO.......................................252SKOROWIDZ298CONTENTSPART 1: CLINICAL APPROACH TO PERSONALITY DISORDERS.......................................UPARADIGMS OF PSYCHIATRY.............................UTYPOLOGICAL THEORIES................................17Temperamental types......................................17Psychological types............... [ Pobierz całość w formacie PDF ]