Zarys logiki, eBooks txt
[ Pobierz całość w formacie PDF ]Kazimierz Paw�owskiZARYS LOGIKIskrypt dla student�wWy�szej Szko�y Zarz�dzania i Marketingu w WarszawieI Wst�p 71. Og�lny charakter logiki jako nauki 72. Logika formalna 10II Syntaktyczna, semantyczna i pragmatyczna charakterystyka j�zyka 131. J�zyk i jego funkcje 132. Syntaktyczne regu�y j�zyka. Sp�jno�� syntaktyczna 143. Wyra�enia i ich znaczenia 154. Kategorie syntaktyczne wyra�e� 16III Nazwa jako kategoria syntaktyczna 171. Nazwa i znaczenie nazwy 172. Desygnat nazwy, zakres nazwy, rodzaje nazw 173. Relacje semantyczne nazw 193.1. Jednoznaczno�� i wieloznaczno�� nazw 193.2. Sposoby u�ycia nazw 203.3. Nazwy ostre i nieostre, wyra�ne i niewyra�ne 214. Stosunki mi�dzy zakresami nazw 22IV Wa�niejsze b��dy w s�ownym przekazywaniu my�li 261. B��d wieloznaczno�ci wyra�e� 262. Ekwiwokacja 263. Amfibolia 274. B��d wynikaj�cy pos�ugiwania nazwami o niewyra�nym znaczeniu 275. B��d niedopowiedzenia 28V Zdanie logiczne jako kategoria syntaktyczna 291. Zdanie i s�d. Warto�� logiczna zdania 292. Prawda logiczna 303. Zdania analityczne i syntetyczne 344.1. Zdania proste 344.2. Zdania z�o�one 35VI Elementy teorii definicji 391. Zagadnienie definicji. Definicje nominalne i realne 392. Definicje nominalne 393. Budowa definicji 404. Podstawowe typy definicji 405. Warunki poprawno�ci definicji. B��dy w definiowaniu. 436. Definicje realne 44VII Podzia� logiczny 48VIII Rachunek zda� 511. Wiadomo�ci wst�pne 512. Zwi�zki logiczne mi�dzy zdaniami 552.2. Zwi�zek logicznej sprzeczno�ci zda�. 58Zasada sprzeczno�ci i zasada wy��czonego �rodka 582.3. Zwi�zek logicznej r�wnowa�no�ci zda� 592.4. Zwi�zek logicznego wynikania zda�. Okres warunkowy 602.5. Wynikanie inferencyjne 652.6. Podstawowe prawa logiki zda� wynikaj�ce ze stosunku wynikania logicznego 652.7. Prawa wynikaj�ce ze stosunku wykluczania i dope�niania si� zda� alternatywnych idysjunktywnych 723. Prawa (tautologie) rachunku zda�. Metoda zerojedynkowa 774. Aksjomatyczna posta� rachunku zda�. 87Wybrane prawa rachunku zda� 87IX Tradycyjna logika formalna. Rachunek nazw 941. Formy wnioskowania bezpo�redniego 941.1. Klasyczne zdania kategoryczne 941.2. Kwadrat logiczny. Prawa kwadratu logicznego � zwi�zki logiczne mi�dzy klasycznymi zdaniamikategorycznymi. 951.3. Konwersja zda� kategorycznych 1001.4. Obwersja zda� kategorycznych 1021.5. Kontrapozycja 1032. Formy wnioskowania po�redniego. Sylogistyka 1042.1. Poj�cie i podstawowe formy sylogizmu 1042.2. Warunki poprawno�ci tryb�w sylogistycznych 1072.4. Sprawdzanie tryb�w za pomoc� diagram�w Venna 1102.5. Sylogizmy niedoskona�e 111X Elementy rachunku kwantyfikator�w 1151. Symbolika i podstawowe schematy rachunku kwantyfikator�w 1152. Podstawowe tautologie rachunku kwantyfikator�w 120XI Podstawy teorii zbior�w i teorii relacji 1231. Podstawowe poj�cia i symbolika rachunku zbior�w 1232. Stosunki mi�dzy zbiorami 1233. Dzia�ania na zbiorach 1254. Prawa rachunku zbior�w 1275. Algebra Boole�a zbior�w � aksjomatyczny system rachunku zbior�w 1286. Podzia� zbior�w 1297. Podstawy teorii relacji. 1307.1. Podstawowe poj�cia teorii relacji 1307.2. Rodzaje relacji 131XII Wnioskowanie i warunki jego poprawno�ci 1331. Poj�cie wnioskowania. 133Uznawanie i uzasadnianie twierdze�. 1332. Zasada racji dostatecznej 1383. Wnioskowanie logiczne 1394. Warunki poprawno�ci wnioskowania logicznego 1405. Wnioskowanie dedukcyjne 1436. Wnioskowanie uprawdopodobniaj�ce 1457. Wnioskowanie redukcyjne 1478. Wnioskowanie indukcyjne 1498.1. Indukcyjny proces badawczy. Poj�cie wnioskowania indukcyjnego 1498.2. Indukcja matematyczna 1518.3. Wnioskowanie przez indukcj� enumeracyjn� niezupe�n� 1528.4. Wnioskowanie przez indukcj� enumeracyjn� zupe�n� 1529. Wnioskowanie przez analogi� 15310. Wnioskowanie statystyczne 15411. Indukcja eliminacyjna. Kanony Milla. 15511.1. Uwagi og�lne na temat indukcji eliminacyjnej i zwi�zku przyczynowego 15511.2. Kanony Milla 15912. B��dy w rozumowaniu 163XIII Obserwowanie i wyja�nianie zjawisk 1701. Obserwacja 1702. Hipoteza i teoria 172XIV Przekonywanie jako szczeg�lny rodzaj wnioskowania. 176Rzetelne i nierzetelne sposoby argumentowania i prowadzenia spor�w 176Bibliografia 182I Wst�p1. Og�lny charakter logiki jako naukiNazwa �logika� pochodzi od greckiego s�owa �logos� � polskie �s�owo�, �rozum�.Og�lnie rzecz bior�c, przedmiotem logiki jako nauki jest ludzkie rozumowanie, a �ci�lej �sposoby rozumowania i wypowiadania my�li. Jeden z najwybitniejszych polskich filozof�wpowiada, �e ca�a problematyka logiki skupia si� wok� dw�ch centralnych temat�w. Jednym znich jest �zagadnienie jasnego, konsekwentnego, �cis�ego i uporz�dkowanego my�lenia irozumowania, drugim � zagadnienie poprawnego wnioskowania� . Kr�tko m�wi�c, chodzi oprawa poprawnego my�lenia i wypowiadania my�li. Zadaniem logiki jest w�a�nie odkrycie isformu�owanie naturalnych praw ludzkiego my�lenia. Wypada tu podkre�li� naturalno�� tychpraw. S� to prawa, wed�ug kt�rych przebiega ludzkie my�lenie w sytuacjach niezak��conych(np. chorob� psychiczn�, emocjami, tendencjami woli itd.). Nale�y tu doda�, �e chodzi tuzar�wno o tzw. my�lenie potoczne, jak i naukowe. Odno�nie naturalno�ci tych praw, nale�ydoda�, �e jako naturalnych cz�owiek nie jest w stanie si� ich wyrzec, bo jego my�l wed�ugnich musi biec, ale � i to trzeba koniecznie podkre�li� � wtedy, gdy jej bieg nie jestzak��cony. To ostatnie zastrze�enie �wiadczy o tym, �e chocia� prawa logicznego my�lenia(inaczej � rozumowania) s� naturalne, czyli niejako wrodzone ka�demu cz�owiekowi, tojednak ludzka my�l mo�e zboczy� z toru (a raczej z tor�w) poprawnego rozumowania ipopa�� w r�norakie b��dy. Tymi b��dami logika r�wnie� si� zajmuje. Logika zatem nie tylkowykrywa i formu�uje prawa poprawnego rozumowania, jak ju� powiedziano, lecz r�wnie�ujawnia b��dy, kt�rymi bywa ska�one ludzkie my�lenie.Cz�owiek powinien niejako w spos�b naturalny, bez studiowania logiki i bezteoretycznej znajomo�ci praw poprawnego rozumowania (mo�emy ju� m�wi� o nich jako oprawach rozumowania logicznego), stosowa� je w swoim my�leniu. Jednakowo� bardzocz�sto z r�nych powod�w tak si� nie dzieje i jego rozumowania obarczone s� b��dami, i niezawsze wi��e si� to ze z�� wol� samego cz�owieka. Z tego, mi�dzy innymi, powodu przydajesi� znajomo�� prawide� logicznego my�lenia, a tym samym � studium logiki. Znajomo��prawide� rozumowania, a tak�e znajomo�� b��d�w, jakim ono ulega, daje nam do r�kidoskona�e narz�dzie oceny i weryfikacji naszego w�asnego i cudzego toku rozumowania.Daje te� nam mo�liwo�� logicznego uporz�dkowania naszego my�lenia poprzez uj�cie go wkarby poznanych prawide� rozumowania. Z tym ostatnim wi�za� si� mo�e zagadnienie tzw.indoktrynacji, kt�re polega na nak�adaniu na naturalne ludzkie rozumowanie sztucznych i wsumie obcych ludzkiej naturze (a tym samym b��dnych, przynajmniej w odniesieniu doproces�w my�lowych, od kt�rych wymaga si� formu�owania tez prawdziwych, tzn. zgodnychz rzeczywisto�ci�) algorytm�w my�lenia, czyli jakich� spreparowanych w r�nych celachprogram�w. Dzia�anie tych fa�szywych algorytm�w czy program�w wprowadzonychsztucznie (bo na zasadzie indoktrynacji) do ludzkiego systemu my�lenia jest analogiczne dodzia�ania wirus�w znanych w �wiecie informatyki i komputer�w � ludzka my�l, zamiast biecswym naturalnym torem, biegnie zgodnie z tymi sztucznymi algorytmami, kt�rymi jestzainfekowana. Na boku pozostawiamy pytanie, jakie i w jakim stopniu r�ne elementy naszejludzkiej cywilizacji i kultury oddzia�uj� �infekuj�co� na nasz� my�l, wprowadzaj�c do niejr�ne kulturowe i cywilizacyjne �wirusy�. Dopowiemy w tym miejscu tylko tyle, �eznajomo�� logiki pozwoli nam w naszym my�leniu i w my�leniu innych ludzi wykry�r�wnie� i tego typu �wirusy�, czyli � m�wi�c j�zykiem logiki � b��dy rozumowania. Nadewszystko jednak da nam instrument wykrywania tego rodzaju b��d�w w procedurachmy�lowych r�nych teorii naukowych, w tym ekonomicznych, politycznych i innych.�Instrument�, inaczej �narz�dzie� � to tyle, co po grecku �organon�. I w�a�nie tak (tzn.�Organon�) uczniowie Arystotelesa (384 � 322), jednego z najwybitniejszych greckichfilozof�w, nazwali jego pisma logiczne, kt�re traktowa�y o tych wspomnianych prawach ib��dach rozumowania.Logika jest jedn� z najstarszych dyscyplin naukowych, a u�ci�laj�c � dyscyplinfilozoficznych. Nale�y ona do filozofii i zazwyczaj studiowana jest na uniwersyteckichwydzia�ach filozoficznych. Jednocze�nie nale�y podkre�li�, �e logika jest dyscyplin�autonomiczn� i niezale�n� od system�w filozoficznych i pseudo-filozoficznych, rozumianychjako swego rodzaju ideologie czy okre�lone zespo�y pogl�d�w spo�eczno-politycznych czyreligijnych. Innymi s�owy m�wi�c, sformu�owane w jej obszarze prawa nie zale�� oduznawanego czy wyznawanego systemu ideologicznego. Jej pierwsze (i dodajmy bardzoistotne i ci�gle aktualne) tezy poda� Arystoteles. Po nim rozwijali logik� inni filozofowiegreccy. Najwi�kszy wk�ad wnie�li filozofowie ze szko�y stoickiej. W �redniowieczu logikasta�a si� jednym z najwa�niejszych przedmiot�w nauczanych na uniwersytetach. W pewnymokresie pr�bowano uto�samia� z ni� sam� filozofi�. Do najwybitniejszych logik�w tegookresu nale�a� Piotr Abelard (1079 - 1142) i Wilhelm Ockham (1290 � 1349). W czasachnowo�ytnych nowe impulsy rozwoju logiki jako nauki wysz�y od takich uczonych, jakFranciszek Bacon (1561 � 1626), autor Nowego Organonu (Novum Organum), oraz JohnStuart Mill (1806 � 1873), kt�ry napisa� System Logiki Racjonalnej i Indukcyjnej (System ofLogic Ratiocinative and Inductive). Rozwijali oni przede wszystkim logiki indukcji. W du�ejmierze by�o to zwi�zane z rozwojem nauk przyrodniczych (i... [ Pobierz całość w formacie PDF ]