Zastosowanie biometrii - przegląd kluczowych programów i rozwiązań w zakresie ochrony państwa, Czasopisma - ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]Krzysztof Krassowski
Ireneusz So³tyszewski
Zastosowania biometrii
– przegl¹d kluczowych
programów i rozwi¹zañ
w zakresie ochrony pañstwa
W ostatnich latach wœród wielu za-
stosowañ biometrii na pierwsze miej-
sce wysunê³o siê wspomaganie kon-
troli granicznej powi¹zane mniej lub
bardziej œciœle z potrzeb¹ skuteczne-
go przeciwdzia³ania potencjalnie ist-
niej¹cemu zagro¿eniu terrorystycz-
nemu. W celu przedstawienia stanu
rzeczy autorzy dokonali przegl¹du
najistotniejszych projektów biome-
trycznych wdra¿anych obecnie na
œwiecie w obszarze bezpieczeñstwa
pañstwa.
stwo w zakresie bezpieczeñ-
stwa granic i reformy wizowej).
Zawarte w nich regulacje, m.in.
udzielenie nowych kompetencji
agendom federalnym w zakresie
zbierania, przetwarzania i wykorzy-
stywania danych biometrycznych,
otworzy³y now¹ erê w zakresie
ochrony bezpieczeñstwa pañstwa
i jego granic.
W ramach systemu instytucji fede-
ralnych g³ówn¹ rolê w zakresie stoso-
wania systemów i aplikacji wykorzy-
stuj¹cych dane biometryczne osób
odgrywa niew¹tpliwie funkcjonuj¹cy
od 2003 roku Departament Bezpie-
czeñstwa Wewnêtrznego (Depart-
ment of Homeland Security – DHS),
który obecnie realizuje nastêpuj¹ce
federalne programy ochrony granic
z wykorzystaniem technologii biome-
trycznych:
trycznych danej osoby z bazami
zawieraj¹cymi dane przestêp-
ców i osób podejrzewanych
o dzia³alnoœæ terrorystyczn¹, jak
i na wykorzystanie ich do po-
wtórnej autentyfikacji podró¿ne-
go ju¿ w ramach kontroli gra-
nicznej (porównanie danych po-
zyskanych w trakcie kontroli
z danymi umieszczonymi w ba-
zie). US-VISIT jest programem
stosowanym nie tylko w ramach
procedur wjazdowych, ale rów-
nie¿ wyjazdowych – obecnie
znajduje siê w fazie testów kon-
troli wyjazdowej na dwunastu
najwiêkszych lotniskach USA
oraz w dwóch portach morskich.
Partnerem Departamentu Bez-
pieczeñstwa Wewnêtrznego
w realizacji programu US-VISIT
jest Departament Stanu.
Stany Zjednoczone
Ameryki Pó³nocnej
Po zamachu na budynki World
Trade Center w 2001 roku Stany
Zjednoczone sta³y siê jednym z nie-
kwestionowanych liderów we wpro-
wadzaniu technologii biometrycznych
w ramach ochrony granic pañstwo-
wych oraz na potrzeby organów œci-
gania, postrzegaj¹c je przede
wszystkim jako efektywne narzêdzie
prewencji i minimalizacji zagro¿enia
terrorystycznego. Fundamentem legi-
slacyjnym powszechnego stosowa-
nia przez agendy federalne danych
biometrycznych dla celów identyfika-
cji osób i weryfikacji ich to¿samoœci
sta³y siê trzy zasadnicze akty praw-
ne:
US-VISIT – uznawany za naj-
wy¿szy priorytet dzia³ania DHS,
kompleksowy program kontroli
granicznej, który ma zastosowa-
nie do niemal wszystkich po-
dró¿nych odwiedzaj¹cych USA
(nieliczne wyj¹tki to m.in.: dzieci
poni¿ej 14. roku ¿ycia i osoby
w podesz³ym wieku – powy¿ej
79. roku ¿ycia – oraz podró¿ni
ze specjalnymi kategoriami wiz
– np. NATO). W ramach pobie-
rania danych biometrycznych
od podró¿nych skanowane s¹
odciski obu palców wskazuj¹-
cych oraz wykonywana jest cy-
frowa fotografia twarzy. Proce-
dura ta jest czêsto wdra¿ana
jeszcze przed przyjazdem do
USA, w ramach procesu wizo-
wego w kraju macierzystym po-
dró¿nego. Pozwala to zarówno
na sprawdzenie danych biome-
Visa Waiver Program (VWP) –
w ramach którego okreœlono
wymagania dla paszportów bio-
metrycznych podró¿nych nie-
podlegaj¹cych obowi¹zkowi wi-
zowemu w USA. Zgodnie z jego
ustaleniami wszystkie paszporty
osób korzystaj¹cych z progra-
mu VWP wydane po 26 paŸ-
dziernika 2006 roku powinny za-
wieraæ zintegrowany uk³ad sca-
lony, umo¿liwiaj¹cy rejestracjê
i odczyt danych posiadacza za-
wartych w tym dokumencie oraz
wybranych danych biometrycz-
nych – np. cyfrowej fotografii
twarzy (tzw. e-Passport). Po-
dró¿ni pochodz¹cy z krajów nie-
podlegaj¹cych obowi¹zkowi wi-
zowemu, lecz legitymuj¹cy siê
paszportami niespe³niaj¹cymi
ww. wymagañ, nie mog¹ ju¿ ko-
rzystaæ z programu VWP, zatem
USA Patriot Act z 24 paŸdzierni-
ka 2001 (ustawodawstwo anty-
terrorystyczne);
Aviation and Transportation Se-
curity Act z 10 listopada 2001
(ustawodawstwo w zakresie
bezpieczeñstwa lotnictwa cywil-
nego i transportu);
Enhanced Border Security and
Visa Entry Reform Act of 2002
z 14 maja 2002 (ustawodaw-
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 255/07
5
w praktyce podlegaj¹ obowi¹z-
kowi uzyskania wizy.
pañstwa obcego wje¿d¿aj¹cego do
USA po 10 wrzeœnia 2002 r. Z kolei
czêœæ obywateli (mê¿czyŸni w wieku
powy¿ej 16 lat legitymuj¹cy siê nie-
którymi rodzajami wiz) wybranych
krajów œwiata – w praktyce z ma³ymi
wyj¹tkami krajów arabskich – prze-
bywaj¹cych w Stanach Zjednoczo-
nych przed t¹ dat¹, a zatem niepod-
legaj¹cych po przybyciu do USA
obowi¹zkowemu pobraniu danych
biometrycznych, zosta³a objêta dru-
gim elementem NSEERS – rejestra-
cj¹ krajow¹. Podzieleni na cztery
grupy wed³ug przynale¿noœci naro-
dowoœciowej, zostali zobowi¹zani
do osobistego zg³aszania siê do
w³adz imigracyjnych USA w celu po-
brania danych i poddania przes³u-
chaniu. Do po³owy 2003 roku reje-
stracji w NSEERS dokona³o ponad
85 000 osób, z których ponad
13 000 zosta³o ostatecznie deporto-
wanych. Program ten spotka³ siê
z rozleg³¹ krytyk¹, zwracano uwagê
na fakt, ¿e mo¿e on byæ postrzegany
jako forma dyskryminacji niektórych
grup etnicznych czy religijnych. War-
to te¿ podkreœliæ, ¿e jakkolwiek
NSEERS zosta³ technicznie zakoñ-
czony i zast¹piony przez US-VISIT,
to Departamentowi Bezpieczeñstwa
Narodowego pozostawiono kompe-
tencje do wezwania w ka¿dym cza-
sie ka¿dej osoby w nim zarejestro-
wanej w celu przeprowadzenia dal-
szych przes³uchañ.
Dla stworzenia pe³nego obrazu
sytuacji nale¿y przedstawiæ pokrótce
tak¿e inne istotne programy realizo-
wane aktualnie przez ró¿ne agendy
rz¹du federalnego USA, które wi¹¿¹
siê z problematyk¹ biometrii wykorzy-
stywanej dla celów ochrony granic
lub innych, zwi¹zanych z potrzebami
wszelkiego rodzaju organów œcigania
i si³ zbrojnych Stanów Zjednoczo-
nych. Nale¿y do nich zaliczyæ:
wuje standardy techniczne i reko-
mendacje, które nastêpnie imple-
mentowane s¹ w ró¿nego rodzaju
systemach informacji kryminalnej za-
wieraj¹cych dane biometryczne, wy-
korzystywanych przez kompetentne
organy. Mo¿na zatem przyj¹æ, ¿e
NIST tworzy techniczne podstawy
biometrii stosowanej przez agendy
federalne.
Registered Traveller (RT) – ini-
cjatywa, której celem jest zaofe-
rowanie zweryfikowanym –
w ramach stosownych procedur
– uczestnikom programu znacz-
nie uproszczonych procedur
kontroli bezpieczeñstwa (g³ów-
nie na lotniskach) w zamian za
uzyskanie statusu RT, co wi¹¿e
siê miêdzy innymi z dobrowol-
nym udostêpnieniem stosow-
nym w³adzom w³asnych danych
biometrycznych w rozszerzo-
nym zakresie. Program znajduje
siê obecnie we wczesnej fazie
rozwoju, ma mieæ charakter
partnerstwa publiczno-prywat-
nego i byæ rozwi¹zaniem quasi-
-komercyjnym, tj. p³atnym dla
jego uczestników.
Programy Departamentu Obro-
ny – w tym przede wszystkim ABIS
(Automated Biometrics Identification
System), który w istocie stanowi ba-
zê danych wraz z narzêdziami pro-
gramowymi i aplikacjami dostêpowy-
mi. Ich zadaniem jest zbieranie,
przechowywanie i inteligentne, wie-
loaspektowe wyszukiwanie oraz ko-
jarzenie ró¿nego rodzaju danych
biometrycznych osób, które znalaz³y
siê w krêgu zainteresowania orga-
nów stoj¹cych na stra¿y bezpie-
czeñstwa narodowego. W pocz¹tko-
wej fazie rozwoju ABIS wspiera
funkcjonalnoœci oferowane przez
odpowiadaj¹cy mu system Federal-
nego Biura Œledczego IAFIS (Inte-
grated Automated Fingerprint Identi-
fication System) – znajduj¹ siê one
zreszt¹ w tej samej lokalizacji i zbu-
dowane s¹ w oparciu o tê sam¹ ar-
chitekturê systemow¹. Z czasem
system bêdzie rozszerzony o kolej-
ne zaawansowane funkcje biome-
tryczne – m.in. identyfikacjê obrazu
têczówki. Warto tak¿e wspomnieæ,
¿e w ramach Departamentu Obrony
funkcjonuje Biometrics Fusion Cen-
ter (BFC – Centrum Fuzji Biome-
trycznych) – wyspecjalizowana jed-
nostka badawczo-rozwojowa, której
zadaniem jest m.in. testowanie
i ewaluacja najnowszych komercyj-
nych technologii zwi¹zanych z bio-
metri¹, a tak¿e ich wdra¿anie na po-
trzeby jednostek podleg³ych Depar-
tamentowi Obrony.
Nexus – program obejmuj¹cy
podró¿nych z Kanady czêsto
odwiedzaj¹cych USA. Jest on
eksperymentalnie wdra¿any na
lotnisku w Vancouver, gdzie je-
go uczestnicy, korzystaj¹c ze
zautomatyzowanych kiosków,
dokonuj¹ weryfikacji swojej to¿-
samoœci biometrycznej m.in.
z u¿yciem obrazu têczówki oka.
Nale¿y tak¿e – ze wzglêdów po-
znawczych – wspomnieæ o kontro-
wersyjnym programie biometrycz-
nym realizowanym w latach
2002–2004 przez Departament Bez-
pieczeñstwa Wewnêtrznego – tzw.
NSEERS (System Rejestracji Wjaz-
d–Wyjazd Bezpieczeñstwa Narodo-
wego). Sk³ada³ siê on z dwóch ele-
mentów: rejestracji punktu wjazdu
i rejestracji krajowej. W obu przy-
padkach od osób podlegaj¹cych
NSEERS pobierane by³y dane bio-
metryczne – odciski palców i zdjêcie
twarzy – dodatkowo osoby te podle-
ga³y przes³uchaniu. Ponadto mog³y
one wje¿d¿aæ i wyje¿d¿aæ z USA tyl-
ko przez okreœlone, wyznaczone im
punkty graniczne. Rejestracji punktu
wjazdu podlegali co do zasady oby-
watele piêciu krajów arabskich – Ira-
ku, Iranu, Libii, Sudanu i Syrii. W³a-
dze imigracyjne mog³y jednak roz-
szerzyæ indywidualnie stosowanie
programu na obywatela ka¿dego
Programy badawcze Narodowe-
go Instytutu Standaryzacji i Technolo-
gii (NIST – agenda Departamentu
Handlu) – realizowane w zakresie
technicznych aspektów weryfikacji
to¿samoœci i identyfikacji osób za po-
moc¹ takich danych biometrycznych,
jak: zdjêcie twarzy, odciski palców
i obraz têczówki oka. NIST wypraco-
Programy Departamentu Spra-
wiedliwoœci – to przede wszystkim
wspomniany ju¿ powy¿ej IAFIS wy-
korzystywany przez Federalne Biuro
Œledcze do zautomatyzowanego po-
równywania odcisków palców, a tak-
¿e program NGI (Next Generation
Identification – Identyfikacja Nowej
Generacji), w istocie funkcjonalne
6
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 255/07
Programy Departamentu Stanu –
poza opisanym ju¿ wczeœniej uczest-
nictwem w programie US-VISIT, De-
partament Stanu odpowiada za wdro-
¿enie paszportu biometrycznego,
który po intensywnych przygotowa-
niach zosta³ ostatecznie wprowadzo-
ny do produkcji w drugiej po³owie
2006 roku. Amerykañski paszport
biometryczny jest wydawany obywa-
telom od sierpnia 2006 i spe³nia na
zasadach wzajemnoœci wymagania
stawiane w programie WVP paszpor-
tom biometrycznym z krajów obcych
(zakodowane dane z ostatniej strony
paszportu oraz zdjêcie cyfrowe jego
posiadacza).
metryczny. Warto podkreœliæ, ¿e Au-
stralia wprowadzi³a powszechnie
paszporty biometryczne ju¿ w paŸ-
dzierniku 2005 roku, wyprzedzaj¹c
w tej mierze tak Stany Zjednoczone,
jak i kraje Unii Europejskiej, zaœ sa-
mo rozwi¹zanie technologiczno-
-organizacyjne w tej mierze uwa¿ane
jest za wzorcowe.
Australia jest równie¿ krajem, któ-
ry mo¿na stawiaæ za wzór w zakresie
instytucjonalno-organizacyjnego aspek-
tu wykorzystywania danych biome-
trycznych dla celów ochrony pañ-
stwa. Problematyka ta jest objêta tzw.
zintegrowanym podejœciem wyzna-
czonych organów administracji rz¹-
dowej – oprócz wspomnianego ju¿
Departamentu Imigracji i Spraw Wie-
lokulturowych (DIMA) udzia³ bierze
w nim tak¿e Departament Spraw Za-
granicznych i Handlu (DFAT) oraz
Australijska S³u¿ba Celna (Customs).
W ramach zintegrowanego podejœcia
DIMA zajmuje siê tworzeniem Repo-
zytorium Identyfikacyjnego (Identifi-
cation Services Repository – ISR),
które ma byæ jednolitym systemem
zawieraj¹cym wszelkie dane identyfi-
kacyjne, w tym dane biometryczne,
pozyskane od obywateli pañstw ob-
cych w toku procesu wizowego oraz
w toku czynnoœci wjazdu na teryto-
rium Australii. Warto podkreœliæ, ¿e
w ramach realizowanego w ISR pro-
gramu biometrycznego k³adzie siê
nacisk na implementacjê systemów
biometrycznych tak¿e w oœrodkach,
do których kierowani s¹ po ujawnie-
niu nielegalni imigranci.
W ramach rozwijania systemu
zautomatyzowanej ochrony granic
ju¿ od 2002 roku na kluczowych lot-
niskach miêdzynarodowych Australii
testowany jest interesuj¹cy system
weryfikacji to¿samoœci o nazwie
SmartGate. Jest to rozwi¹zanie fir-
my SAGEM Australasia, oparte or-
ganizacyjnie na tzw. kioskach
SmartGate, w których podró¿ny mo-
¿e dokonaæ weryfikacji swojej to¿sa-
moœci za pomoc¹ porównania cyfro-
wego zdjêcia twarzy z danymi (rów-
nie¿ cyfrowe zdjêcie twarzy) prze-
chowywanymi w australijskim pasz-
porcie biometrycznym (ryc. 1).
W chwili obecnej nie nast¹pi³o jesz-
cze powszechne wdro¿enie ww. sys-
temu na wszystkich lotniskach miê-
dzynarodowych Australii (trwa prze-
d³u¿ona faza testowa dla limitowa-
nej liczby podró¿nych i za³óg linii lot-
niczej Quantas, pe³ne wdro¿enie
SmartGate przewidywane jest w bie-
¿¹cym roku), niemniej wieloletnie te-
sty i doœwiadczenia pozwoli³y na
uznanie tego rozwi¹zania za zdecy-
dowany sukces. Podnosi siê, ¿e
dziêki SmartGate:
–zwiêkszy³a siê efektywnoœæ
ochrony granic;
– zmniejszy³o siê nasilenie zja-
wisk pos³ugiwania siê sfa³szo-
wanymi lub skradzionymi pasz-
portami;
– zwiêkszy³a siê przepustowoœæ
przejϾ granicznych;
–wzros³a wygoda pasa¿erów
zwi¹zana z autoweryfikacj¹ to¿-
samoœci.
Chile
Australia
Bardzo interesuj¹ce rozwi¹zanie
pilotowe w zakresie automatycznej
ochrony granic wprowadzono w 2004
roku na lotnisku w Santiago w Chile.
Motorem jego zastosowania by³a –
podobnie jak w innych krajach – po-
trzeba skuteczniejszej ochrony gra-
nic w zwi¹zku z rosn¹cym zagro¿e-
niem terrorystycznym. Organizacyj-
nie za wdro¿eniem tego przedsiê-
wziêcia stoi Policia Investigaciones
de Chile (PICH). Chilijski system kon-
troli biometrycznej to kombinacja
skonsolidowanych systemów rozpo-
znawania zdjêcia twarzy, weryfikacji
autentycznoœci dokumentów podró¿-
nych oraz odcisków palców, zorgani-
zowanych na zasadach kiosków za-
rz¹dzanych z jednego centralnego
punktu (baza danych). Jego dzia³anie
wygl¹da w ten sposób, ¿e podró¿ny
przekazuje w kiosku swój dokument
podró¿ny (paszport) funkcjonariuszo-
wi granicznemu, który dokonuje jego
weryfikacji przez automatyczny czyt-
nik, po³¹czony w czasie rzeczywi-
stym ze stosown¹ baz¹ danych osób
niepo¿¹danych. W tym samym cza-
sie wykonywane jest cyfrowe zdjêcie
twarzy pasa¿era, które porównywane
jest z baz¹ fotografii osób niepo¿¹da-
Nowelizacja ustawy imigracyjnej
(Migration Act of 1958) z 2004 roku,
obowi¹zuj¹ca od 27 sierpnia 2004,
która stworzy³a prawne podstawy do
pobierania danych biometrycznych
i rozszerzy³a istotnie kompetencje
Departamentu Imigracji i Spraw Wie-
lokulturowych w zakresie weryfikacji
to¿samoœci imigrantów na ró¿nych
etapach procesu imigracyjnego. No-
welizacja ta zawiera równie¿ regula-
cje zabezpieczaj¹ce prawo do pry-
watnoœci w zwi¹zku z pobieraniem
danych biometrycznych oraz okreœla
zasady przechowywania i udostêp-
niania tych danych;
Ustawa paszportowa z 2005 ro-
ku (Passport Act of 2005), obowi¹zu-
j¹ca od 1 lipca 2005 roku, tworz¹ca
prawne podstawy automatyzacji
ochrony granic pañstwowych i wpro-
wadzaj¹ca australijski paszport bio-
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 255/07
7
rozszerzenie IAFIS, którego podsta-
wowym zadaniem jest redukcja ak-
tywnoœci kryminalnej i terrorystycznej
za pomoc¹ stosowania w procesie
wykrywczym zaawansowanych na-
rzêdzi identyfikacji biometrycznej
o rozszerzonym zakresie i nowocze-
snych technik informacji kryminalnej.
Australia wyros³a w ostatnich la-
tach na œwiatowego lidera stosowa-
nia dla potrzeb ochrony pañstwa roz-
wi¹zañ opartych na danych biome-
trycznych. Podstawy legislacyjne
w tej materii tworz¹ dwa zasadnicze
akty prawne:
nych, w tym osób podejrzanych o ter-
roryzm, przestêpczoœæ miêdzynaro-
dow¹ itp., oraz równolegle z danymi
zawartymi w sprawdzanym doku-
mencie podró¿nym (paszport biome-
tryczny – zdjêcie twarzy posiadacza).
Dodatkowo istnieje funkcja pobrania
skanów odcisków palców. W wyniku
testów systemu ustalono, ¿e ca³a opi-
sana tu procedura zajmuje w prakty-
ce nie wiêcej ni¿ 30 sekund (bez dak-
tyloskopowania) – wobec postawio-
nego oryginalnie wymagania 45 se-
kund na obs³ugê jednego podró¿ne-
go. W zwi¹zku z sukcesem fazy te-
stowej PICH zamierza stopniowo
wdro¿yæ przedstawiony tu system
na wiêkszej liczbie przejœæ granicz-
nych Chile – tak lotniczych, jak i l¹do-
wych.
testowany ju¿ od 2001 roku na
lotnisku Schiphol w Amsterda-
mie pierwszy europejski system
identyfikacji biometrycznej
w oparciu o obraz têczówki oka
– aktualnie rozwijany i dostêpny
dla cz³onków specjalnie w tym
celu stworzonego programu Pri-
vium. Celem programu jest
m.in. praktyczna weryfikacja
dzia³ania automatycznego sys-
temu identyfikacji biometrycznej
w warunkach du¿ego przep³ywu
pasa¿erów.
czone w dokumentach paszporto-
wych w formie elektronicznej. Trzeba
jednak zwróciæ uwagê, ¿e obecnie na
podstawie przepisów rozporz¹dzenia
Ministra Spraw Wewnêtrznych i Ad-
ministracji z 24 sierpnia 2006 r.
w sprawie dokumentów paszporto-
wych oraz trybu postêpowania
w przypadku ujawnienia fa³szerstw
lub wad w tych dokumentach oraz
w sytuacji ich zniszczenia (DzU
z 2006 r. Nr 152, poz. 1090), w zakre-
sie danych biometrycznych, od osób
sk³adaj¹cych wnioski paszportowe
wymagane jest jedynie dostarczenie
zdjêcia twarzy sporz¹dzonego we-
d³ug œciœle okreœlonej formu³y.
realizowany od 2004 roku na lot-
nisku we Frankfurcie nad Me-
nem program biometrycznej
identyfikacji têczówki oka – bê-
d¹cy czêœci¹ tzw. inicjatywy
ABG (Automated and Biome-
trics-based Border Checks),
skupiaj¹cej 18 krajów europej-
skich – i prowadzony pod auspi-
cjami niemieckiego Federalnego
Ministerstwa Spraw Wewnêtrz-
nych i Federalnej Stra¿y Gra-
nicznej. System by³ testowany
na wybranej grupie pasa¿erów,
którzy wyrazili zgodê na pobra-
nie danych biometrycznych
i wprowadzenie ich do bazy;
Wnioski
Unia Europejska
Przedstawiony w niniejszym arty-
kule ogólnoœwiatowy przegl¹d naj-
wa¿niejszych programów s³u¿¹cych
do realizacji zadañ ochrony pañstwa
z wykorzystaniem elementów biome-
trii pozwala na refleksjê w zakresie
potrzeb i perspektyw rozwoju oraz re-
alnych warunków ich wykorzystywa-
nia.
W pierwszej kolejnoœci nale¿y
zwróciæ uwagê na asymetriê dzia³añ
w obrêbie Unii Europejskiej. Kraje
cz³onkowskie w nieznacznym stop-
niu realizuj¹ je w sposób skoordyno-
wany w oparciu o zalecenia wspól-
notowe. Wypada zauwa¿yæ, ¿e do-
konano jedynie pierwszego kroku,
wprowadzaj¹c paszporty biome-
tryczne w oparciu tylko o zdjêcia
twarzy posiadaczy. Wdro¿enie iden-
tyfikacji biometrycznej na podstawie
têczówki oka nie wysz³o w praktyce
poza fazê programów pilota¿owych
lub adresowanych do zamkniêtych
grup osób (przyk³ad Holandii).
W zwi¹zku z powy¿szym kluczow¹
kwesti¹ pozostaje unifikacja dzia³añ
cz³onków UE, której celem powinno
byæ opracowanie spójnego i efek-
tywnego programu ochrony granic
unijnych. Odnosz¹c siê do regulacji
krajowych zwi¹zanych z paszportem
biometrycznym, wydaje siê, ¿e wy-
korzystanie daktyloskopii do celów
identyfikacji biometrycznej mo¿e nie
znaleŸæ szerszego zastosowania,
szczególnie w konfrontacji z testo-
Inicjatywy Unii Europejskiej w za-
kresie wdra¿ania systemów biome-
trycznych zosta³y ju¿ przybli¿one
w artykule pt.: „Biometria – zarys
problematyki”, który ukaza³ siê
w 254 numerze „Problemów Krymi-
nalistyki”. Dlatego te¿ autorzy skon-
centrowali siê w tym miejscu g³ów-
nie na technicznych rozwi¹zaniach
w zakresie paszportu biometryczne-
go funkcjonuj¹cego w krajach cz³on-
kowskich Unii. Nale¿y przy tym pod-
kreœliæ, ¿e paszporty te nie zosta³y
wprowadzone w UE w sposób sko-
ordynowany, a inicjatywê w tym za-
kresie pozostawiono poszczegól-
nym cz³onkom. Za stanowi¹c¹ swo-
isty wyznacznik dla dzia³añ krajów
cz³onkowskich, najogólniejsz¹ regu-
lacjê wspólnotow¹ w zakresie
umieszczania identyfikatorów bio-
metrycznych w dokumentach nale¿y
uznaæ Rozporz¹dzenie Rady WE
15139/04 w sprawie standardów za-
bezpieczeñ i identyfikatorów biome-
trycznych w paszportach obywateli
Unii Europejskiej.
Warto tak¿e wspomnieæ o kluczo-
wych europejskich programach auto-
matycznej kontroli granicznej, wdra-
¿anych w ostatnich latach przez nie-
które kraje Unii, g³ównie na central-
nych lotniskach miêdzykontynental-
nych. S¹ to przede wszystkim:
rozpoczêta w 2004 roku seria
projektów brytyjskich (Projekt
Iris – rozpoczêty na lotnisku
Heathrow i rozszerzany na inne
porty lotnicze Wielkiej Brytanii;
Projekt Semafor) bêd¹cych de
facto pierwsz¹ faz¹ wdra¿ania
pod auspicjami Ministerstwa
Spraw Wewnêtrznych Wielkiej
Brytanii najbardziej chyba kom-
pleksowego w krajach UE pro-
gramu ochrony granic z wyko-
rzystaniem danych biometrycz-
nych znanego jako e-Borders
(ma on funkcjonowaæ w pe³ni od
2014 roku).
Je¿eli chodzi o krajowe rozwi¹za-
nia prawne w zakresie paszportów
biometrycznych, to aktem o zasadni-
czym znaczeniu dla ich wprowadze-
nia jest ustawa z dnia 13 lipca 2006
roku o dokumentach paszportowych
(DzU z 2006 r. Nr 143, poz. 1027).
Zgodnie z dyspozycj¹ art. 2 ustawy,
za dane biometryczne uznano wize-
runek twarzy i odciski palców umiesz-
8
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 255/07
wanymi w krajach „starej” Unii roz-
wi¹zaniami stawiaj¹cymi zdecydo-
wanie na identyfikacjê na podstawie
têczówki oka. Po dokonaniu wyczer-
puj¹cego przegl¹du technologii
i projektów z zakresu biometrii wy-
pada wreszcie skonstatowaæ, ¿e na
obecnym poziomie wiedzy nie jest
w praktyce mo¿liwe w³¹czenie do ar-
sena³u œrodków biometrycznych me-
tod z zakresu genetyki.
Odrêbn¹ kwesti¹, któr¹ nale¿y
wnikliwie rozwa¿yæ, jest problem
ochrony bezpieczeñstwa pañstwa
z wykorzystaniem elementów biome-
trycznych i zwi¹zanego z tym ograni-
czenia swobód obywatelskich. Do-
piero przeprowadzenie realnej oceny
zagro¿enia terrorystycznego i maso-
wa akcja informacyjna adresowana
do spo³eczeñstwa mog¹ przyczyniæ
siê do akceptacji ewentualnych ogra-
niczeñ praw jednostki i powszechne-
go wprowadzenia metod biometrycz-
nych do arsena³u œrodków ochrony
najszerzej rozumianego bezpieczeñ-
stwa kraju.
BIBLIOGRAFIA
www.nist.gov – serwis internetowy
Narodowego Instytutu Standaryzacji
i Technologii (USA)
www.usdoj.gov – serwis internetowy
Departamentu Sprawiedliwoœci (USA)
www.fbi.gov – serwis internetowy Fe-
deralnego Biura Œledczego (USA)
www.immi.gov.au – serwis interneto-
wy Departamentu Imigracji i Spraw Wie-
lokulturowych (Australia)
www.dfat.gov.au – serwis internetowy
Departamentu Spraw Zagranicznych
i Handlu (Australia)
www.customs.gov.au – serwis interne-
towy Australijskiej S³u¿by Celnej
www.biometrics.gov – centralny portal
internetowy ds. biometrii administracji fe-
deralnej USA
www.iris.gov.uk – serwis internetowy
programu IRIS pod auspicjami Home
Office.
1. Gasperson T.: Linux prepares
a Chile reception for terrorists, [w:]
„NewsForge” – gazeta Internetowa Linux
i Open Source z dnia 1 listopada 2004.
2. Most C.M.: Biometrics and Border
Control: Beyond US-Visit, [w:] „Digital ID
World”, wrzesieñ/paŸdziernik 2004, s. 17
i nast.
3. Krassowski K., So³tyszewski I.:
Biometria – zarys problematyki [w:] „Pro-
blemy Kryminalistyki” 2006, nr 254, s. 39.
Serwisy internetowe:
www.dhs.com – serwis internetowy
Departamentu Bezpieczeñstwa We-
wnêtrznego USA
www.dod.com – serwis internetowy
Departamentu Obrony USA
www.state.gov – serwis internetowy
Departamentu Stanu USA
www.whitehouse.gov – serwis interne-
towy Bia³ego Domu (Prezydent USA)
www.tsa.gov – serwis internetowy
Agencji Bezpieczeñstwa Transportu
(USA)
Przywo³ywane akty prawne zosta³y
wykazane w treœci artyku³u.
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 255/07
9
[ Pobierz całość w formacie PDF ]